28-февраль куни "Навоий" номидаги Ўзбекистон Миллий  кутубхонасида "Ўзбекнаво" эстрада бирлашмаси "Плагиатга қарши" мавзусида мажлис ўтказди. 

Мажлисни "Ўзбекнаво" эстрада бирлашмаси рахбар муовини Мурод Мажидов очиб берди.

Репортаж билан таништирар эканмиз,  мазкур мажлисдан 50 минутлик бўлса хам ушбу видеони бошидан охиригача томоша қилишни жудаям тавсия қиламиз! Чунки бу ердаги репортажга кирмаган яна кўплаб қизиқ мавзу ва бахс-мунозаралар видеода бор. 

Ютубда томоша

Майтуб тасиксда томоша 

Сўнгги пайтлар телеканалларда "айланаётган"   айрим ижод намуналарини асл муаллифлик турлари экранда намойиш қилинди. 

"Фарход ва Ширин", Хусан, Бахром Назаров, Диёр Махкамов ва Азиза Низомоваларнинг қўшиқларини оригиналлари экранда намойиш бўлганини билиш қийинмас эди.

Мажлисда плагиат хақида шу қадар чуқур ва шу қадар оддий фикрлар билан оқибатлари хақида , керак бўлса фактлари билан келтириб берилдики, уни бевосита  видеода тақдим этишни лозим топдик. 

Эстрада санъатини ривожлантириш хамда мувофиқлаштириш  уюшмаси аъзоси,  "Жахон адабиёти" журнали бош мухаррири, филология фанлари номзоди  Шухрат Ризаевнинг шу кунги кўплаб фикрлари жуда ўринли ва айни нишонга бориб тегди. 

Шухрат Ризаев:-...Миллионлар учун тимсол бўлган Гугуш кимларни тарғиб этяпти?

Асли Эронлик хонанда айни дамда АҚШда хонандалик фаолиятини юритиб, сўнгги "Бехишт" (Жаннат) қўшиғига ишланган клипда ноанъанавий ориентация сохибалари, хусусан аёлни аёлга бўлган мухаббати тасвирланишидаги салбий тарғибот хақида гапирилди. (Батафсил видеода)

-Шундай чиройлик анъанавий қўшиқларимизни куйлаб чиққан Зиёда сахнада спортсменкаларга ўхшаб сакрашга интилаётган  хатти-харакатлар билан "Бўм бўм шумбола" деган тушунарсиз сўзларни куйлаб чиққани хайратлантирди...  (Плагиат мавзусига қўшимча сифатида: Зиёданинг "Ассалом алейкўм" қўшиғи хам плагиат эканлиги аниқланди-муалл) 

"Божалар" гурухининг сўнгги "Жамшид" қўшиғи  хақида хам танқидий фикрлар билдирилаётганида залда ўтирган Жахонгир Позилжонов "Зўр ашула бўлгану" дея гап ташлади. Бироз ўтмай эса  у мажлисни тарк этди. 

Шухрат Ризаев:-Бир пайтлар қиморбозлар "Ё Жамшид" дея ошиқ отишарди. Ўшанга мослаб қўшиқ айтяпти десам у Жамшид деган йигитга бағишланганлигини маълум қилди. Кичик болаларни онгига нима киряпти? "Қора танли божалар" деган фильм режиссерини бу 16 ё 17-фильми экан.  31 ёшлик бу режиссер агар нормал темпда йилига фильм олган деб хисобланса, демак у 15 ёшидан фильм суратга олаётган бўлиб чиқар экан. Бу фильмни кўриб ёқам тикка бўлди. Ўзбеккино қаерга қараяпти? Фильмни томоша қилиб тасаввур қилдим: Биз шунақамизми? Одамни хаёлига келадиган биринчи фикр шу бўлади. Ўзбеклар шунақами? Бунақанги шаклда тирикчилик қилиш одам ўзини бутун бир хамиятини, иззат-нафсини сотиб тирикчилик қилди деган гап. 

Шухрат Ризаев: -"Замонам шундай, армонам шундай" дея   янги сўз ясаяптими? Бу бузғунчилик, ким ёзиб беряпти , ким рухсат беряпти?...(Бундан аввал Райхон номи келтирилгани хатолик, зеро "замонам ва армонам" сўзларидан иборат қўшиқ Райхон репертуарида йўқлиги хамда Шухрат Ризаев хонанда Яйранинг қўшиғи билан адаштиргани аниқланди) 

Шухрат Ризаев:-Антонио Гарбаж "Қамоқ дафтарлари"да маданий инқилобчилар  учун дастур ишлаган....

 Ундан бир шингил парча келтирилганида хозирги бутун дунёдаги санъат оламидаги воқеалар тубида айнан мана шу дастур қўлланмаси ётганини кўрасиз. (Бу парчани видеода кўрасиз)

Шухрат Ризаев:- Алишер Узоқовни жинни жинни қилиқларию  мимикалардан ота бобонгни масхаралаяпсан, кимни набирасисан? Хозиргача маънавий жихатдан тирик бўлган қўшиқлар куйчиси Маъмуржон Узоқовни набирасисанку дея танбех бергандим. Натижаси ёмон бўлмади. 

"Ўзбекистон адабиёти ва санъати" газетаси журналисти, "Ўзбекнаво" эстрада бирлашмаси лицензия бериш комиссияси аъзоси Гулчехра  Сайдиева лицензия олиш учун келаётган аксарият ёшларни қўшиқларидаги саёз матнлар хақида айтилганида бундан бешбаттарлари хозирда эфирда кетаётганини бахона қилишлари хақида айтди.  Янги хонандалар таниқли ва машхур хонандалардан андоза олишмоқда...

Миллати йўқ болалар кимлар? (батафсил видеода)

Гулчехра  Сайдиева:- Ўзбек бўлганидан кейин ўзбеклигига жавоб бериши керак.  Ўзбеклар масхарабоз эмаску.  Киноимиз масхарабозликка   айланиб бўлди. Режиссерларда ор-номус борми? Виждон борми? 

Дунё экранларини қаранг, қанақа чиройлик чехралар... 

Гулчехра  Сайдиева:- :-Вақт кўрсатади дейишади лекин у сахнадан  тушгунича қанча одамларни захарлайди?  Болаларимизга рахмингиз келсин, дидсиз қилиб қўйяпсизлар.  Дидсиз фарзандни тарбиялаш кимга керак?  Санъаткорда ички маданият бўлмас экан у хеч нарсага эришмайди! "Божалар" гурухини "Жамшид" қўшиғини зўр дейишимиз дидимиз ва фаросатимизни шу даражага келтирганимизми? 

Сўзни маъсулиятини фақат ўқиган одам билади. 70 фоиз хонандалар матбуотда  алжирайди! Бошқача айтиш мумкинмас. 

Гулчехра  Сайдиева:- :- Дилфуза Рахимовани яхши кўриб хурмат қиламан, лекин "Йил қўшиғи"да Дилфузадан кутмагандим.  Қўшиқ номи "Лелей" экан. Фарзандларимиз  "Лелей" деган сарлавха бор экан  деб катта бўляптими? Одам ўзини хурмат қилса, кимлигини хурмат қилса, шахс сифатида  жамиятда ўрни бўлишини хохласа бунақа бемазагарчиликка йўл қўймайди! ......

Нима учун улар "Йил қўшиғи" бўлди?

"Ўзбекнаво" эстрада бирлашмасми лицензия бўлими бошлиғи Одил Абдуқаххоров :- Эндиликда эфирда плагиат қўшиқлар кетмайди. Душанбадан бошлаб барча эфирларга расмий хат юборилади.

Самандар:-Бошқа давлатларда ўзбекларни хунук кўрсатаётган ўзбеклар хам юрибди.... 

Мажлисда муаллифлик хуқуқларини химоялаш ва "Гильдия" билан боғлиқ муаммолар хам мухокама қилинди. Бу мавзуда Азиз Ражабий ва Самандарлар фикр билдиришди. 

Самандар:- Тўйдан пул топилганидан кейин тўйбоп қўшиқлар қилинаяпти.... Муаллифлик борасидаги тўловлар хақида фикр билдирган Самандар бу тизим аниқ йўлга қўйилгач хонандалар хам тўйбоп қўшиқларга тобе бўлиб қолмаслиги хақида фикр билдирди. 

Мажлис якунида Шухрат Ризаев мажлисдан кетиб қолган "Божалар" гурухи солисти Жахонгир Позилжонов хақида унинг хамкасбларга мурожаат қилди:- Сал хамияти бор одам шу йигитларни қилаётган ишидан ичидан бир нима қўзғалиши керак.  Одамни хамиятига тегяпти. Ўзбекчилигимизни булғашгача боряпти, бунақа нарсага чидаб бўлмайди. Хеч бўлмаса дўстона бир ўртага олиб, қўйсангчи бу нарсаларни дейиш керак. Ўзимизни битта цехдаги одамку, қила олиш керак шу нарсани ...

Мажлисдан хулоса қилар эканман, бир неча бора тилга олинган  "Божалар" гурухи хақида хам айтмай илож йўқ. Мазкур гурух менинг шахсий ва субъектив фикримча Мўмин Орипов борлигида шу номли гурух эди ва бугунги кунга келиб шунчаки Жахонгир Позилжонов ва унинг шоуси қолган. "Божалар" гурухи деганда ўша прикол қўшиқлару аммо чегарадан чиқиб шаталоқ отиб кетмаган гурух кўз олдимизга келади. Балки Жахонгирдан фарқли жиддийроқ бўлганигами Мўмин Орпипов мазкур гурухда борлигидан мана шу ўрталик баланси ушланиб туриларди. 

Бугунги кунда эса гурухни худди Жахонгирга хос йигитлар тўлдирди холос.  Менинг фикримча "Божалар" гурухи бу Мўмин ва Жахонгир бўлгани сабаб, Жахонгир шунчаки ўз фамилия ва исми билан фаолиятини давомлагани маъқулмикан? Хеч бўлмаса Мўмин Орипов ёрқин хотираси хурмати сифатида. Сабаби бугунги кундаги гурух кўринишига у рози бўлмаган бўларди, назаримда.  Шахсий фикр.. 

Шахсан Жахонгир Позилжонов хақида эса хамиша нейтралитетни ушлаб фикр билдиришга харакат қилиб келганман. Яъни шоу-бизнесда ўша турли йўналишлар бўлиши норма эканлиги, комик жанрда ижод қилиши хам бу турли йўналишлардан бирини шоу-бизнесимиздаги мавжудлиги хақида. Аммо қандай йўналиш бўлмасмин ўша бачканаликни хам эви билан бўлиши ва чегараси хам борлигини бугунги кунда шу йигитлар мисолида санъат олами вакилларини ўзи хам тушуниб етишмоқда.

Умуман олганда Жахонгир ўзи хам бир неча бора интервьюларда бачкана эканлигини тан олган. Лекин гап уни тан ола туриб, устида ишлашми ё  жиддийроқ бўлган гурух вакили ўрнини айнан ўзи тан олиб турган кабилар билан тўлдириб ривожлантиришми, мана шунда.    Оқибатлари хақида ўйлаш керакмикан? Майли ўз фарзандлари учун у фахр ва намуна белгисидир, аммо кенг омма олдидаги фаолиятингда бошқалар фарзандлари учунчи? Нима йўналиш бўлмасин барибир миллат тарбиясига таъсир ўтказадиган соха вакиллари эканини унутмаслик жудаям мухим! Масхарабозлик эса циркка ярашди. 

Сахнадан эштилган қарсакка ишониб бўлармиди? Вафосию  рости йўқ қарсаклар! Сахнага ётиб олсангиз хам, ечиниб стриптиз кўрсатсангиз хам одамлар қийқираверади. Бу шунчаки эмоциалар намоёнланиши холос! Лекин кейинчи? Уларда қолган фикр ва ўша сахнадаги қилиқлар сохибига хурмат даражасичи? 

Минглаб одамларни қарсагини кўтара олган  киши биргина одамни танқидини кўтара олмай кетиб қолиши ортида албатта қандайдир бахоналар топилади. Лекин у барибир бахонада. Балки аслида ўша қарсакларни кўтара олмаганидадир хамма гап?)

Мажлисда кап-катта хонандалар Хосила Рахимова  ва "Сарбон" гурухи солисти Фарход акаларни  яна биринчи қаторда ўтириб селфи-шоу қилиши очиғи , мажлисдан туриб чиқиб кетган Жахонгирдан бир қадам ортда эмас дея бахоладим. 

Мазкур мажлис учун  "Ўзбекнаво"га барча санъат фидоийлари ташаккур айтса арзийди.  Жудаям мазмунли давра сухбати бўлди.  Нихоят тартиб ва қоида тушунчалари жонлангандек. Асосийси плагиат эндиликда эфирда  кетмаслиги  хақидаги қарор бу "Ўзбекнаво" тарихидаги энг юксак ва хурматга сазовор иши бўлди десак муболаға бўлмас! 

Адолат барқарор топди! Урра!

Фото: Абдурахмон Садиков

Видео: Шахло Қодирова