Ўзбекистонда хизмат кўрсатган артист ва олий тоифали сухандон Шухрат Қаюмовнинг “Ўзбекистон” телеканалидаги  кўрсатувда айтган “чиқиндилар” сўзи бир зумда шов-шувга айланиб, кўпчилик уни бутун бошли эстрада оламидаги хонандаларга қаратилган дегандек тушуна бошлабди.

Шухрат Қаюмов:-  “Ўзбекистон” телеканалидаги “Бу хам мухимми?” деган кўрсатувга таклиф қилингандим ва ўша ерда билдирган гапимга аниқлик киритмоқчи эдим.   Бугунги кунда тўйларни ўтказаётган айрим гурухлар хақида, яъни умуман санъатга алоқаси бўлмаган  (самозванец) қаллоб   гурухлар кўпайиб кетганини ўз кўзим билан кўрганим учун, хақиқий маънода уларга нисбатан фикр билдиргандим. Тўйларда юрамиз ва бундай гурухлар шунақанги кўпки.  Афсуски у гурухларни улар хақида биронта маълумотга эга бўлмай туриб  халқимизни ўзи қабул қилаётгани алам қилади.

 Бир тўйга борсам икки йигит ва бир қиз, йигитларни хам умуман овози йўқ , “слух”иям йўқ, мусиқий маълумотнику гапирмаса хам бўлади, умуман қўшиқ билишмайди.  Ўртада турган қизни эса шундоққина кайфи борлиги кўриниб турибди, умуман оғзини очаётганиям йўқ ва шу икки болага суйкалишдан бошқа иш қилаётгани йўқ.  У боллардан “Бу қиз ўзи қўшиқчими йўқми?”-деб сўрасам , “Ака, қизимиз йўқолиб қолди, қизлар билан ишлаш жудаям қийинда, бир қизни тўйга олиб чиқиб турардик у ўзи раққоса эди,  хозир у хам йўқ,  шу учун кўчада турган қизлардан олиб келдик”-дейди.  Тасаввур қилаяпсизми, шулар тўй ўтказяпти.  Мен ўшаларни назарда тутиб,  санъат бугун хаваскорларга қолаяпти маъносида хам айтдим. Бир пайтлар бизни давримизда санъаткор билан хаваскорлар аралашиб кетяпти деган  гапни ўзи бўладиган бўлса  бугунги кунда нафақат мардикор  балки кўчада қолиб кетган одамлар хам  сахнада турибди.

Тасаввур қилинг,  тўйда Модерн Токинг (Modern Talking)ни қўшиғини оригинал овози билан  қўйишяпти .  Биронта одам “Нима учун ўзинг қўшиқ айтмаяпсан, нима учун хар бир қўшиқда овозинг хар-хил чиқяпти, нима учун чет-эл эстрадаси оригинал овозларига оғзингни қимирлатиб турибсан?” демаяпти.  Шунақанги чиқиндиларга тўлиб кетди деган гапим кўрсатувда  ўртада узилиб қолиб,  мавзу ёш эстрада хонандаларига боғланиб кетиб қолди.  Шу ёш эстрада хонандаларини гапираётганимда , яъни бу эстрада хонандасиман деган юлдузларни  қўя турайлигу хозир ахвол мана бундай бўляпти деб  гапирмоқчи эдим, гап чувалашиб чиқиндига тўлиб кетди  деган гапим  худди эстрада хонандаларига тегишли бўлиб қолгандек бўлди.   Кўрсатув давомида  бахс мунозара бўлиб турган пайт шунчаки гап юлиниб қолиб   фикрим охирига етмай қолди. Шу учун тўғирлаб кетишга имкон хам бўлмади.

Энг қизиғи, бирон тадбирга кириб борсангиз, на хурматни билишади ... Нахотки костюм шим кийиб “бабочка” тақиб олса  санъаткор бўлиб қолди?  Ўшаларни ичидалигимиз, ўшалар билан биргалигимиз  ва ўшалар билан бир сахнада одамлар бизни кўряптгани алам қиляпти. 

Яна бир нарса айтмоқчи эдим, яқиндагина биттаси келиб устоз деганида “Мени хечам устоз демагин,  сени устоз дейишинг менга хақорот туюлади” дегандим.  Хақиқатдан хам, умуман санъатга алоқаси йўқ одам келиб устоз деса...  Мана ўзингиз хам  тўйларда кўряптгандирсиз.  Яхшилаб қарасангиз қўшиқларда биронтаси ўзини овози эмас. Жудаям алам қилади. Бутун дунёга машхур оригинал бўлган фонограммани шундоққина қўйишяптида.

Шунингдек,  айрим хонандаларга нисбатан “Жиноятчи” ва “Хиёнаткор” деган  сўзларни қўллаш мумкин деган  гапларимга аниқлик  киритишни истардимки,  буюк миллатни аждодларига  бугунги кунда хақиқатдан хиёнат қилинади агар,  Европани хеч қанақа тарихга эга бўлмаган  санъатини олиб кириб  халқга сингдираётган бўлсак.  Демак биз жиноятчи бўламизда.  Чунки асрлар давомида бутун бошли Европаликлар келиб  мана шу шарқдан маданият ва маърифатни  ўрганиб кетган.  Бугун бизни авлодларимиз нима қиляпти? Нахотки пулни кетидан хамма нарсани сотиб юборяпмиз? Шуларни ўйлаяпмизми? Нахот бутун бир  бошлиқ буюк миллат  бўлган нарсаларни ерга булғаяпмиз  деган ичимдаги дардлар қолиб кетди... шуни айтмоқчи эдим.

Sayyod:- Юқорида билдирилган фикрлардаги тўйдаги холатлар хақидаги маълумотлардан  бир хайратлансанг  бошқа тарафдан мантиқан ва айниқса шоу-бизнесдаги  кўпчиликни шахсиятини бундоқ олиб қарасанг бу маълумотлар  унчалик шокка тушадиган хол хам эмасДЕК.  Хордиқ чиқариш касбига алоқадор норасмий касбга тобора уйқаш бўлиб кетмоқда...гуё!

Бир тўйларни ўтказадиган танишим  асли яккахон хонанда бўлиб, бир куни олдида модель қизни тўйда бирга сахнада турганини кўриб қолдим ва  “Энди гурух бўлдингизми?” деб сўрагандим. Шунда у : “Ака одамлар шуни талаб қиляпти, ёнингизда битта қиз бўлсин ва иложи бўлса мини юбкада ликиллаб турсин” деяпти  деганди. Қизиғи рейтинги бор ва неча йиллик таниқли хонанда йигитларни хам тўйда бирдан олдида шундай жилпанглайдиган қизлар пайдо бўлиб қолиши хозирги кунда  сир эмас.

 Тўйга таклиф этаётган ёшларнинг талаби мана шундай бўлаётган тарафи хам рост.  Бироқ фақатгина талаб  бўлаётган нарса таклифни келтирмайди, ўша талабга доир ишни ривожлантирсанг унисигаям таклиф тушаверади, яъниким ўша тўйга олиб чиқилаётган қиз сипо кийиниб,  овоз махорати билан қойил қолдирсин. Бу борада намуна сифатида “Санъат” ва ВИА “Шарқ” гурухларини намуна қилса арзир.   Хар бир “дежурь” (навбатчи) тўй ўтказувчи гурухлар юқорида айтган йигитдек рози бўлиб умуман санъатга алоқадор бўлмаган чиройлик кўринишдаги қизни олиб чиқавермасдан, мижозга йўқ дея олса, ва буни “Ўзбекнаво” эстрада бирлашмаси хам назорат қилиб, росмана гурухдан ташқари бегона қизлар тўйдаги сахнада кўринмаслиги устида иш олиб борилса,  менимча буни ечими мураккаб муаммо эмас.  Зеро тўйдаги фаолият учун, ўша сахнада қўшиқ куйламаса хам  микрофон қўлига тутиб туриши учунам “Ўзбекнаво”дан лицензия мухим! Фақат бу лицензия бошқа одамни овозига ўз оғзини қимирлатиш хуқуқини бермайдида.  Балки бу ташкилотни бу борада тўйларда рейдни амалга ошириш вақти келгандир?!

Тушунамиз, санъат ва айниқса шоу-бизнес жиддий касбмасдир ва кўнгилхушлик ва одамларни хордиғини  чиқариш  тушунчасида бўлгани билан энди жуда бир фохишалик дегани хам эмасдир? Кўчада турадиганларни сахнага турғазиб қўйиш энди тўйдан хам бошланаверса... Бошқа тарафдан ўша юқорида айтганимдек,  шоу-бизнесдаги аксарият қизларни  шахсияти у қизларданам қолишмаган, шунчаки кўчада турмаган холос. Сахна ортида туриб “ишвала ила ишлаб” кейин сахнага чиқилганде)) 

Хархолда бу ошкора бўлмаган ва қўл билан ушланмаган хақиқатлардан бири эди аммо энди тўйгача очиқ-ойдин хам тўй, ўйин-кулгу ва давомига истасанг “арист” қизни ўзинг билан олиб кетаверу базму-жамшидни давомлайвер  деган очиқ савдо бу муқаддас оила қурилиши билан боғлиқ тўйни хам  “притон”-иславатхонага  айлантириш демак бўлса керак. Жуда бир яланғоч оёқларни келиб-келиб ўз тўйида кўришни истаган тўй эгаларими ё уларни дўстларими исташса, унда хозирда тўйларга хам келаётган шоу гурухлари хам бор. Ярим яланғоч рақсга тушиб кетаверади.

Тўйлардаги тайёр дискларни оригинал ижрочиси билан қўйиб устидан шунчаки овоз қимирлатиб туришга келган хонандаларни мен хам ўзим шахсан кўрганман. Бу эса фирибгарлик! Мана шу жиноят!

Шухрат Қаюмовни халқ ўзи қабул қилаётгани алам қилади деган фикрлари вазиятни боши берк кўчадек қабул қилиш хам нотўғри зеро бундай нарсаларни  назорат қилиш ва бартараф этиш учун мутасадди ташкилотлар мавжуд!  Бу масъулият  “Ўзбекнаво” эстрада бирлашмасида. Нима учун лицензияга эга бўлмаганлар тўйдан пул топмоқда? Лицензия асосан тўй хизматларига бериладику. Нима учун тўйда  майли жонли куйламаса хам хеч бўлмаса ўз қўшиқларини фонограммаси қўйилмаслик фожесигача бориб қолинди?

Қаюмовнинг жиноят борасидаги гапларини мана шунга қаратган бўлардим. Тўйдаги фирибгарликдек жиноятга  чек қўйиш устида иш олиб бориш пайти келди “Ўзбекнаво”чилар!

Нодира Махмудова тайёрлади.