Салом Сайёд.

Сизга бир шифохонадан Шахло  ёзмоқда.

Бу воқеа олдинги йил бахорда бўлганди, эсимда қолгани  настарин гуллари хатто оппоқ қордеклари хам  шифохона ховлисида гуллаб ётарди. Воқеамга настарин гулларини хам алоқаси бор...

Жонлантирувчи бўлимида мен ва Алишер иккимиз ишлаймиз. Мен хамшира у эса медбрат. Иккимиз хам Ташмини тугаллаш арафасида бўлиб шифохонада навбатчилик олиб тажрибамизни оширамиз.

Алишерга анчадан бери бефарқ эмасман, энди энди диққатига тушдим деган пайт орамизга бемор қиз оралади.

Унинг ташхиси бир неча ойлик бўлиб, ўлиши муқаррар эди. Бу бемор жонлантирувчи бўлимга дори ичиб тушди. Ёшгина гўзал қиз тўшакка михланиб хаёт кечиришни истамаётганди. Зиёда Алишер навбатчилик қиладиган хонага тушган бўлиб унинг каравоти шундоқ дераза тагида ва  уйғонгандан то уйқуга кетгунча шу деразага тикилиб кунини ўтказарди. Жуда инжиқ, баджахл, аламини ким яқинлашса оларди. Ёнига тамом бўлаёзган онаси келиб, зўрға овқат едирарди, Зиёда эса еб туриб хам деразадан кўзини олмай шартта оғзидан қошиқни олиб ташлаши хам мумкин эди. Сочлари узун бўлгани учун тўзғиб ётганига шифокорлардан бизлар гап эшитардик, қани энди сочига қўл теккиздирса?

Онасига хам теккизмасди.

Бир тарафдан тушунамиз қийин унга хам, куну тун хаёт ўтишини деразага боқиб умри тугашини кутаётган ёшгина гўзал қизга алам қилардида.

Алишернинг навбатчилиги етиб келгунча Зиёда хақида Алишерга хеч ким хали айтмаганди. Шунинг учунми дадил равишда келиб Зиёдага муолажаларни қила туриб унинг ахволи ва ўзини қандай хис қилаётгани албатта медбрат сифатида сўради. Зиёда хардоимгидек унга қиё хам боқмай деразага қараб ётаверди. 

Барча алохида хоналарни бир катта тўртбурча коридор боғлаб туради ва хона эшиклари хамиша очиқ туради, шунга хаммасиз коридорга йиғилиб хозир Алишерга бир чақиб олишини кута бошладик.

Алишер унинг жим тургани ва деразага тикилиб турганига қараб турдида секин чиқиб кетди.

Бир оздан сўнг кўча тарафдан деразаси очилиб бонка тўла сув ва устига настарин гуллари қўйилди.

Зиёданинг ажабланганини сезиш қийинмасди, бошини бир кўтариб, сал қўзғалиб туриб қараб қолди. Эшикдан қайтиб кирган Алишер Зиёдани ёнига келиб, "Ана энди қараб ётсангиз бўлади. Қуруқ деразага бунча қарадингиз? Гул жонингизга тегса менга қарарсиз мен холингизни сўрайман"- деди.

Зиёда миқ этмади.

Муолажаларни қилиб нари кетган Алишердан Зиёда кўзини узмасди. Биз учун бу янгилик эди, чунки Зиёда келган кунидан бери деразадан юзини ўгирмаган эди.

Эртаси эрталаб навбатчиликни топшириб Алишер билан бирга кетаётганимизда Зиёданинг деразаси олдидан ўтаётганимизда  гул бонкаси билан тушиб кетди.

Алишер билан қайтдик. Мен коридорда қолдим. Киришимиз билан хамшира бу ишни Зиёдани ўзи қилганини айтди. Алишер дарров кўчага чиқиб кетди. Бир оздан сўнг яна деразада бонка тула сув ва устига настарин гуллари қўйилди.

Қайтиб кирган Алишер тўғри Зиёдани ёнига келиб, "Узр кетиш олдидан холингизни сўрамабманку” деса Зиёда гуллардан нигохини узмай жилмаярди. Тавба бу қиз хам жилмайишни билар эканку. Бирам ярашган.

Йўлда Алишер бу воқеани қўйидагича   "Гул жонингизга тегса менга қарарсиз, холингизни сўрайман" деганини эслатиб изохлади.

Шундоқ хам тушунгандик.

Икки кун ўтиб мени навбатчилигим, Алишерники эса эртаси куни экан. Келганимда Зиёда бир менга қарадию яна гулга қараб олди. Шунда, Эртага холингизни сўрашади дедим. Жилмайиб қўйдию индамади.

Эрталаб Алишер келиши ва мен кетишим олдидан Зиёда сал қўзғалиб  бонкани гули билан яна итқитиб юборди.

Орадан икки соатлар ўтгач навбатчиликка келаётган Алишер албатта дераза олдидан ўтиб уларни кўриб бориб яна гуллар узиб янги бонкага солиб кўчадан қўйиб ўзи хам деразаадан бошини чиқариб Зиёда билан саломлашди.

Шу тариқа Алишер навбатчилиги олдидан ёки навбатчилик пайтида Алишер сал бошқа беморлар билан ўралашиб қолгудек бўлса шарақ этиб бонка синарди.

Бу вақт кўчада санитаркамиз войдод бонкалар қолмайдику бунақада деб эски гул ва бонка синиқларини йиғиштириш билан овора эди. Санитаркамиз хар куни хаммаёқни тозалайдида, шифохонада уззу кун шанбаликку. Унга  қизнинг умри қисқа эканлигини, майли шу билан овуна қолсин бонкаларни олиб берармиз деб тинчитдик.

Жонлантирувчи бўлимимизда хамиша настарин гули хиди анқиб турарди. Гох-гохида Зиёда сал қўзғалиб гулга интилиб, узоқдан хидлаб оларди хам

Алишер хар кетиши олдидан албатта холини сўраб хайрлашиб қачон келишини айтиб кетарди. Навбатчилик пайтида унга китоблар ўқиб берарди, ўзи овқатини едириб қўярди. Бошқа пайт Зиёда онаси келмагунча хеч кимнинг қўлидан сув хам ичмасди.

Шу тариқа анча вақт ўтди, менимча ёзга яқин эди, лекин настарин хали хам бор бир иккита қолганди, ойни эслай олмайман. Охирги бонка синган пайт Алишер кула-кула "Бу оохирги настарин, оппоғи" деб деразага қўйди. Зиёдага бир икки соат тепада операцияда ёрмамда бўлиши, унгача гулга тегмаслигини илтимос қилиб кулиб хайрлашиб чиқиб кетди. Бироздан сўнг онаси  келди.

Зиёда онасига қараб ойна билан тароқ сўраганида онасини севинганини тасаввур хам қила олмайсиз, шартта сумкасини титиб  ойна топдию тароқ топа олмади. Шошиб "Ха қизим сочингни тараб қўяйми?" дейди шўрлик. 

"Сал ўзимга қарамоқчиман она"- деди қиз жилмайиб. Онаси шартта халатни ечиб кўчага чиқиб кетди, бир зумда қайтиб мендан бир минутга у билан кўчадаги магазинга чиқишимни сўради. Тушундим. Бирга чиқдим, она шўрлик йўл бўйи йиғлаб кетарди..."Қизим анча тузук шекил..."

Эх она ўлаётган қизининг сал чехраси очилганига халаклигини кўрсангиз, кўзимга ёш келиб кетди шу онда.

Магазинга кириб қизлар учун барча  тароқ, лак бало баттар хаммасини ола бошлади, мендан қайсиниси модада, қайси яхши айтинг- дейди. Заколкалар олдик, тароқ, атир хам. Сумкасидаги охирги пули тугаб ўғлига телефон қилди: "Ўғлим пулим қолмади келиб олиб кетарсан, хаа болам яхши тинч синглинг  тузук синглингни кайфияти яхши, боламга оро берай деб"....

йиғлаб юборди...

"оро берай деб бир нарсалар олувдимде ўғлим келасанми?".

Нарсаларни бағрига босиб юм юм йиғлаб эшик олдида тўхтаб ўзига келиб, қизи сезмасин деб шартта жилмайиб ичкарига кирди.

Зиёдани ўтказиб сочларини ўриб оро берди. Юзларига упалар сурди. Олинган тушларни сурмайман деди, ўсма сўради. Ўғлига қўнғироқ қилди. Бир зумда окаси ўсма олиб келди.

Онасига мен хам ёрдамлашдим, жонлантирувчи бўлимдаги хамма хатто шифокорлар хам Зиёдани безай бошладик. Зиёдани очилиб кетганлигини кўрсангиз эди. Онаси  четга ўтиб йиғлаб йиғлаб келади шўрлик.

Кетар чоғи онаси кўча эшигида менга юзланди:

"Қизим хеч кимга раво кўрмайман бу нарсани. Қизим бир йилдан бери ойна тугул онасига қарамаганди...Бугун ўзимга қарай деди, қаранг очилиб кетди кайфияти хам, ўтиряпти хам. Соғайяптимикан а а  болам"

Жим қолдим, чунки ташхисни биламизку, "Бу шунчаки вақтинча кайфият холос"- дея оламанми?

Онаси юзимга боқиб илтижоли охангда.."Алданг болам мени жон болам, сал бўлса хам алданг, ха тузалиши  мумкин денг"...қўлларидан нарсалари тушиб она шўрлик оёқларимни қучиб ўтириб йиғласа бўладими....

Алданг мени дейди шўрлик...

Тамом бўлаёздим. Кап-катта савлатли ўғли хам юзларини беркитганча силкиниб йиғларди... Яхши шифокор келиб қолди шартта кириб кетдим.

Деразага термулиб, энди ўтирган, сочлари ўрилган бир тутам, ўсмалари ярашган, юзларидан нур ёғилиб турган бу қиз ана-мана ўлиши мумкин десанг хеч ким ишонмасди.

Хеч ким кўзини уза олмасди бугун ундан.  

Сўнгги гул бу деб қўйиб операцияга чиқиб кетган Алишер Зиёдани тайинлагани сабаб, Зиёда бу вақт ичида ўзгариб олганди.

Алишер кириб келдию...жим бўлиб қолди. Зиёдани ёнига келиб анча жилмайиб қараб ўтирди.

Шу куни уни ёнидан кетмади, бошқа касалларини илтимос қилиб тақсимлаб берди хам. Шифокорлар индашмади чунки бўлимимизда хаммаси аён эди. Мен эса Алишер шунчаки бу қизни умри қисқа бўлгани учун кўнглини оляпти деб қайтанига хурматим ошди.

Эрталаб навбатчилик топширилишидан аввал бир қиз кириб келдию Алишерни четга тортиб бир нарса деди, мен коридорда туриб ялт этиб қарадим, Зиёда хам қараб турибди.

Алишер чехраси бирдан ёришиб, халиги қизнинг гапига қувнаб хурсанд бўлиб тезда халатини ечиб шошиб чиқиб кетишди.

Зиёда бир бонкани ураман дедию  қўллари гуллар ёнига боргач тўхтаб орқага секин олди. Аста ўтириб жим қолди. Ўзига разм солди.. Бечора гулни уриб синдириб уни қайтарганим билан соғлом қиздан кечиб мен ўлаётган тўшакка михланган қизни севармиди деб ўйлаган бўлса ажабмас...

Бироз ўзига разм солгач оёқларини, баданларини ура бошлади....

Навбатчиликни топширганим боис қола олмадим, ичим эзилиб кетди.

Лекин тезда Алишерга қўнғироқ қилдим, келган қиз Алишернинг синглиси экан, Алишернинг туғулган куни бугун экан отаси унга мошина олибди, шунга шошиб кетибди. Алишернинг хурсандчилигидан Зиёдани бу холатини айтмай қўя қолдим.

Икки кун ўтгач Алишер шифохонага борадиган жойимизда эртароқ учрашишимизни илтимос қилди.

-Ховлида настарин қолмаганку, хозир борсам ўзинг биласан аниқ настарин ерда ётган бўлади, темболее хайрлашоми кетувдим кетимдан отворган бўлсаям кере дея кулди. Мошинадаман ғирр этиб бориб бозордан олиб кейин борамиз-деди.

Бирга бир тутам настарин олиб шошиб келдик. Дераза олдидан ўтар эканмиз ўша кунги оппоқ настаринлар жойида қилт этмай турганидан ажабландик.

Менку майли тушунгандек шошиб мошинадан тушиб югуриб кириб кетдим, Алишер хам ниманидир сезди у хам югурди. Бирга шошиб кирдик...

Зиёданинг ўрни бўм-бўш....

Коридорда Алишерни кўрган шифокору хамширалар ерга қараб қолди. Фақатгина бири айта олди...

-Сиз кетган кунингиз бўлди...

Алишер шартта келиб бонкани ўзи қўли билан уриб тушириб ёш боладек йиғлаб юборди.

Ундан кейинги воқеаларни тасвирлаб хам бера олмайман  айта олмайман хам. Алишерга ачиняпман. Бу кетишда ўзини тамом қилади. Дераза олдидаги каравотга касал ётқизмайди, навбатчиликда фақат ўзи ётади.

Зиёдани у севиб қолганини мен билмасдим, қизиғи у хам билмаган экан.

Орадан ойлар ўтяптики ўзини тамом қиляпти. Неча маротаба  навбатчилик пайти ичиб олгани учун хайдашмоқчи хам бўлишди.

Воқеадан хабардор бўлим мудири Зиёданинг каравотида маст йиғлаб ухлаб қолган Алишернинг ёнига келиб узоқ қараб туриб рахми келиб яна ортига қайтади.

Алишерни севаман....у эса..

 Мана яна бахор келди....настарин гуллайди... Лекин жонлантириш бўлимимизда унинг ифори бошқа сезилмаса керак. Ховлидан ўтиб унинг исидан кўнгиллар яйрамайди, у воқеани эслаб фақат ўртанади. Алишерни ахволини ховлида настарин гуллагач тасаввур хам қила олмасам керак..

 Деразани энди улар безамайди.

Ерга чилпарчин бўлишдан чарчаган настарин гуллари...