Yoz kunlarining birida devor-darmiyon qo’shnimiz  M xolaning jiyani bilan sodir bo’lgan bir voqea haqida eshitib qoldik. Aytishlaricha, uning o’ttiz yoshlar atrofidagi jiyani o’zining "sirli mahbubi” bilan dam olgani daryo bo’yiga borishibdi. Ammo falokatni qarangki, cho’milishni ixtiyor etgan xonimcha bir zumga nazoratni yo’qotib sanoqli soniyalar ichida o’zidan keyin suv betida bir necha pufakchalargina qoldirib suv tubiga g’arq bo’libdi. Uning ‘”qahramoni” esa ming urinsa ham hech narsa qila olmabdi.

Ayolning murdasini uch kundan so’ng bir necha chaqirim naridan qirg’oq bo’yidan topishibdi. Suvga bo’kkan, suvo’tlari yopishgan jasad juda ham daxshatli emish. Bu gap bir zumda butun mahallada bolalab ketdi. Hammaning og’zida shu gap bo’lib qoldi.

Rostini aytsam, ayollik nomiga shunday sharmandali, katta dog’ tushirgan o’sha hotinga sira ham achinmadim, aksincha ich-ichimdan nafratlanib ketdim. Darrov uning ota-onasi, eri, farzandlariga nima bo’ldi ekan deb o’yladim.  Oila uchun bir umrlik isnod…

Bir –ikki haftadan keyin qo’shnimiz M xola uyimizga chiqdilar. Oyim bilan u yoq bu yoqdan gaplashgan bo’ldilar, ammo ularning gaplari hech bir-biriga qovushmas edi.  Shunday qilib ularning suhbati mavzusi baribir o’sha falokatga borib taqaldi. Ammo ishonasizmi, yo’qmi, M xolaning gaplaridan hayratga tushib qotib qoldim.

-"Jiyanim shunday qilishga majbur bo’lgan. Ularning oilasidagi ahvol yaxshi bo’lmagan. Eri doim ish-ish deb yurgan, mehr ko’rsatmagan. E’tibor ko’rmagan edi u bechora”-dedi M xola yuzida achinish ifodasi bilan.

O’sha paytda portlab ketay dedim. Bir ayol o’ynashi bilan cho’milishga borgan-u, cho’kib ketgan. Naqadar sharmandali o’lim…  Ammo kimdir uni oqlashga urinyapti. Ichimdan nimadir qaynab kela boshladi. Endi gapiraman deb og’iz juftlagan ham edimki, oyim buni darrov sezib, "jim” deb ishora qildilar. Noiloj tilimni tishladim. Aytadiganlarim ichimda qolib ketdi.

O’tib ketganlar ortidan gapirish gunoh, ammo butun umrga ota-onasi boshini egib, erini sharmanda, bolalarini badnom qilib ketgan ayoldan farishta yasash ham gunoh. Necha asrlardan buyon o’zbek ayollari o’zining sabri, matonati bilan o’zga millat ayollariga namuna bo’lib kelishgan. Agar biror  ayol eriga xiyonat qilsa, uni butun xalq ko’zi oldida toshbo’ron qilishgan. Meni kechirasiz-u, oiladagi ba’zi bir kichik muammolar hech bir ayolga likkillab boshqa bir erkakka ketish huquqini bermaydi. Hayot yo’lida har doim yo’ldoshingni qo’llab-quvvatlab yashash zarur. Aks holda oila deb atalmish muqaddas ne’mat uvol bo’ladi. Afsuski, buning jabrini begunoh bolalar tortishadi.

Munira Abdullayeva