Сайтингизда шоу-бизнесчилар жуда кўп, халқ артистлари хам керак деган талаблар жуда кўп бўлади. Балки ёшлар хам чарчагандир хозирги ёш хонандалардан билмасам... Шунинг учун сўнгги пайтлар эътиборни миллий санъат йўлидаги хонандаларга урғу билан, асл санъат шайдоларини маънавий янгилик ва сухбатлар билан бахраманд қилмоқдамиз.

"Кўза афсонаси" қўшиғи чиққач, Махмуд Намозов билан сухбатни айнан мен уюштиришимни сўраганлар қаердасизлар? Мана сиз кутган онлар! Очиғи, манга бу сухбат жудаям ёқди. 

"Кактуссо" лойихасига муносиб деб кактусдек санчийдиган мавзу ва саволлар билан, аммо санчигани билан фойдаси билан дегандек, мархамат видео ва матн кўринишида:

ВИДЕО:

Ютубда томоша

Майтуб тасиксда томоша

 

Тасиксдан видеони кўчирмоқ 535мб

Тасиксдан видеони мобил турини кўчирмоқ 307мб

МАТН:

Sayyod:     Сизни  “Сурхон” гуруҳидан таниймиз. Илк ижодингизни шу гуруҳни ташкил этиб бошлаганмисиз, ёки аввал ўзингиз саҳнага чиқиб, кейин гуруҳ ташкил этганмисиз?

Махмуд Намозов: Йўқ, мен гуруҳдан анча олдин чиққанман.   1991 йил Ботир Зокиров номидаги “Ёш эстрада хонандалари” конкурси бўлган. Унда Аъзим Муллахонов чиққан, Аъзим Муллахонов билан  Шохсанам Қиличева иккаловлиги 1- ўринни олишган, мен эса 2-ўринни олганман. Шу биринчи пойтахтда юришим бўлган.   “Сурхон” гуруҳи 1998 йилдан бошлаб шакллана бошлаган. 1998 йилда тузилиб, 1999 йил биринчи концерт дастури билан чиқилган ва шу билан ушбу гуруҳ шаклланиб кетган.

Сурхон” гуруҳи бўлгандан кейин, музикантлар ҳам Сурхондарёлик бўлиши керак – да. Шунинг учун Сурхондарёлик йигитларни топиб, гуруҳни “Сурхон” деб номлаб иш бошлаганмиз.

Sayyod:   Сурхондарёликлар деяпсиз-а? Лекин адашмасам, битта бутунлай бошқа миллатга хос бўлган созанда бор.

Махмуд Намозов: Ҳа, битта Аркадий Нам...Аркадий билан олдиндан бирга ишлаганман, шунинг учун у ўз – ўзидан мен билан бирга гуруҳга қўшилган. “Сурхон” гуруҳи билан 12 йил бирга ишладик.

Sayyod: 12 йил бирга ишлаб, алоҳида чиқиб кетишга сабаб нима бўлди? Очиқчасига айтсак, ўзи умуман, нима бўлган?

Махмуд Намозов:   12 йил бирга ишлаган пайтда улар мендан ёш,   шаклланди ҳаммаси, шу йўлни танладик, қолаверса, “Сурхон” гуруҳи бўлгандан кейин  бу йиллар давомида битта қолипга тушди: стиль, ўша йўналиш, кийиниш – умуман ҳамма – ҳаммаси битта қолипга тушди. Лекин, биласиз, бу ижодда, ҳаётда битта қолипда узоқ давом этиш мумкин эмас. Шунинг учун вақт тақазоси билан, шу ҳаётий тақазолар билан, 2009 йил, 12 йил бирга ишлашдан сўнг, биз тарқалишга мажбур бўлдик. Буни мен ўзим уларга айтдим, бугундан бошлаб биз бирга ишламаймиз, сизлар ўзингиз алоҳида келган жойдан ижодни давом эттирасиз, мен алоҳида  деб.

  15 йил ҳам ишлаш мумкин, 20 йил ҳам бирга ишлаш мумкин, лекин ким  деса, ҳа ўша “Сурхон” гуруҳи – да, деб қўйиши мумкин. Ўша доимий бир хилликдан қочиш бу. Энди...одам яшагандан кейин озгина таваккал қилиб ҳам  яшайди – да. Мисол учун, мен шу тараф бўлганман. Битта қолипдан чиқиш учун, қолаверса, ҳар битта қўшиқни яратаяпган вақтда, шу гуруҳнинг имкониятидан келиб чиққан ҳолда қўшиқ айтилади. Масалан, агар сиз “Сурхон” гуруҳини эсласангиз, бас гитара, клавиш, зарбли чолғу асбоблари ва скрипка бўлган. Скрипка энди бу халқ чолғу йўлида чалади: скрипка чалади, дўмбира ва шу кабилар. Қандай қўшиқ яратадиган бўлсангиз ҳам мана шу чолғу асбобларидан келиб чиқиб қўшиқ яратасиз ва йўналишни ҳам шундан келиб чиқиб танлайсиз. Гуруҳнинг йўналишини одамлар ҳам билганки, ўша Сурхон йўналишида, мен эса ижодкорман, қўшиқчиман. Бу билан мен исботладим  нимага қодир эканлигимни, қандайлигимни. “Сизлар келган жойимиздан шу йўлни  давом эттиринг, мен энди бошқа: ўзимни ўйлантирган, мени қизиқтирган йўлда ҳам ижод қилишим керак”, - деб гуруҳ аъзоларига айтганман.

Sayyod:  Сизнинг ташаббусингиз билан?

Махмуд Намозов: Албатта, менинг ташаббусим билан, чунки мен раҳбарман, мени ҳаттоки уларга отадек десангиз ҳам бўлади. Масалан, мен уларнинг ҳаммасига уша кийим – кечак, мусиқа асбобларигача, ҳаммаси ўша  йиллар давомида тўпланганку,  йиллар давомида малака тўпланган, ўша ҳаммасини, “Сурхон” деган ном, бренд даражасигача кўтарилган,  шуларнинг ҳаммасини сизга қолдираман, лекин мана шу йўналишни давом эттирасизлар, деганман. Чунки уларнинг ҳаммаси қўшиқ айта олади. Битта қўшиқ ҳам айтганмиз, бир куплетини мен айтганман, бошқа қисмини иккинчимиз тарзида қилиб. “Бир кеча ён”  деган қўшиқни. Шундан биламанки, агар алоҳида ажралиб чиқсак ҳам, йигитлар бемалол қўшиқ ярата оладилар.  Мана шундай ҳаётий сабабларга кўра ажралиб кетганмиз.

Sayyod:  Сиз ўзингизга ҳозир янги таркиб олдингизми, ёки бир ўзингизми?

Махмуд Намозов: Йўқ, менда ҳозир жуда катта имкониятлар бор, ҳозир ёш йигитларни таркибга олганман, энди ҳозир мен бемалол танлаб, хоҳлаган мусиқачини олишга имкониятим бор. Олдинлари унақа эмас эди – да. Масалан, “Сурхон” гуруҳи бўлгандан кейин таркиб аъзолари аниқ эди. Ҳозир мен, масалан, консерваторияданми, санъат институтиданми менинг йўлимга тушадиган, ёки менга ёққан хоҳлаган мусиқачини танлаб олишим мумкин.

Sayyod:  Энди уларга ўз репертуарингизни  ўргатишингиз керак бўладику.

Махмуд Намозов: Йўқ, у қийин эмас. Масалан, ҳозир ёнимда ёш йигитлар бор, уларга нимани айтсам, чалиб беришади. Яна бир томони, ёшларни кўрганингизда ўзингиз ҳам ҳаракат қиласиз, бошқа бир йўналишларга интиласиз, уларнинг дунёқараши билан ҳисоблашасиз. Бир хил пайтлар айтаман, мен бир  демократ  одамман, масалан, ўзим бундай бўлишим керак, демайман. Ёшларнинг ҳам, барибир, қизиқишларига қулоқ соламан нимага қизиқар экан булар  деб.

Sayyod:  Демократман деяпсизку, лекин барибир “Сурҳон” гуруҳидан ажраб чиқишингизнинг асл сабабидан, қандайдир, айланиб ўтиб кетяпмиз – да, сизнинг ташаббусингиз билан... мен тушунар эдим, агар гуруҳдагиларда “юлдузлик касали” бўлган бўлса-ю, ўзлари алоҳида ижод қилишни хоҳлаб,  уларнинг ташаббуслари билан ажраб чиққан бўлсангиз. Лекин сизнинг сабабингиз бўлса...(шу вақт Махмуд Намозов Sayyod нинг саволига “Йўқ, йўқ” деб жавоб бериб ўтирди, лекин Sayyod савол беришда давом этаверди ) балки    “қисмлар”ни кўтаришгандир (тўйдан кейинги пул ажратиш-муалл), балки пулга бориб тақалгандир? Молиявий тарафлама эмасми сабаби демоқчиман – да?

Махмуд Намозов: Йўқ, молиявий тарафдан ҳеч қандай муаммо бўлмаган.

Sayyod:  Сизнинг ҳозирги янги олган доирачингиз билан, олдинги доирачингизга бериладиган “қисм” нинг фарқи борку, тўғрими?

Махмуд Намозов: (қаттиқ тасдиқ оҳангида) э албатта! Биз “Сурхон” гуруҳи билан ишлаган вақтда тушум баробар бўлинган ҳаммага.

Sayyod:  Демак, сизда ҳозир молиявий ҳолат осонроқ?

Махмуд Намозов: Албатта, мен ҳозир имкониятларимни айтяпманку.

Sayyod:  Демак, бу ҳам битта сабаб?

Махмуд Намозов: Энди билмадим, агар бу ҳам яна битта сабаб бўлса? Менда имконият юзасидан ҳозир жуда катта имкониятим бор. Ҳозир ўзим нимани хоҳласам...

Sayyod:  Ижодий тарафлама демоқчисиз – а?

Махмуд Намозов: Ижодий томонлама. Ижодий тарафлама деганда ҳам борки...агар мисол учун,  молиявий ўзингизнинг имкониятингиз бўлмаса, ижодни ҳам охирига етказа олмайсиз. Масалан, ҳозирги кунда менинг ақлимга нима келса ижод қилиш учун,  уларни амалга ошириш учун моддий тарафим етарли олдинги вақтга нисбатан. Олдин, масалан, битта қозондан 5 – 6 киши овқатланган бўлсак, ҳозир мана шу қозондаги овқатни ўзим бўлишиб бераман, албатта, ёнимдаги мусиқачиларни камситмаган ҳолда. Мен ўйлайманки, бошқа гуруҳларнинг аъзоларидан бу болалар ўзларини кам кўрмайдилар, уша молиявий томондан.

Sayyod:  Имконият тарафлама демоқчисиз – да?

Махмуд Намозов: Ҳа, мисол учун, кимдур: “Мана бу мусиқачи шунча олар экан”, - деса, ўзимнинг продюсерим бор, ана шу продюсерим молиявий масалаларни “жойига” қўяди.

Sayyod:  Имконият тарафни ҳозир иккига бўлиб  ҳам молиявий, ҳам ижодий тарафлама оладиган бўлсак, молиявий тарафлама имконингиз кенг бўлса, нима учун ҳозирга қадар сизнинг концертингиз  энди иккинчи марта берилаётган бўлса, “Сурхон” гуруҳи 4 марта концерт берди.

Махмуд Намозов: Энди биласизми, масалан, мен ҳозир концерт бермаслигим ҳам мумкин, лекин бизнинг менталитет шундайки, мисол учун, мен жуда кўп вилоятларда юрсам, сиз қачон концерт қўясиз, ана у концерт қўйяпти, мана бу концерт қўйяпти, деб айтишади. Шунинг учун, “бўпти, концерт қўйиш керак бўлса, концерт қўяман” дедим. Бу билан одамнинг ижоди, ёки бир нимаси белгилаб қўйилмайди. Мисол учун, мен 2010 йилда 2 та альбом чиқардим. 

Sayyod:  Яхши, ижодий тарафлама оладиган бўлсак имкониятни, ҳозир ижод билан белгиланмайди деяпсизку,  ижод билан қарайдиган бўлсак бу вазиятга, унда айнан “Сурхон” гуруҳи билан бўлган вақтингиздаги ашулаларингиз  хит бўлган ва оммалашган ҳозирги ижодингизга қараганда. Масалан, ўша (мониторга имо қилиб) бу ерда кўряпганимиз, “Саратонда” қўшиғи, “Ой пари” каби кўпчилик қўшиқларингиз ана ўша созандаларингиз ёзиб берган мусиқаси орқали эмасмиди? Бугунги янги таркибда қандайдир янги хит ярата олдим дея оласизми?

Махмуд Намозов:  Энди қаранг, биз 12 йил бирга ишладик. 12 йилда 12 та қўшиқ чиққан бўлса ҳам сиз, ҳа хит ашула кўп бўлган экан, дейсиз. Агар ҳозир менинг алоҳида ишлаган вақтимни оладиган бўлсак, 2009 йилдан бери бешинчи йилга қадам қўйдик. Мисол учун, мен ўтган йилнинг ўзида 2 та альбом чиқардим. Бу менинг неча йиллик орзум эди, ўзимни бир ижодкор сифатида. Битта альбомим “Чархпалак” деб аталади, ёки бўлмаса, унинг номи шундай эди, “Чархпалак, ёки 2012 йил февраль”.  Бу ўша вақтдаги менинг кайфиятим билан боғлиқ эди. Умуман, менинг дунёга қайси кўз билан қарашим, бу ерда  – фалсафа. Бу ерда кимдур шоу-бизнесга ҳизмат қиладими, ёки қилмайдими? Бунинг аҳамияти йўқ.  2004 йилда “Куз сонатаси” деган битта альбом чиқарганман. Уни ҳам фақатгина ўша хос одамларгина, менинг ҳақиқий мухлисларим ёки ҳақиқий мусиқани тушунган одамларгина эшитишган. Лекин қолган одамлар эшитмаган. Бундай оммалашиб кетмаган. “Чархпалак, ёки 2012 йил февраль” альбомимда эса мен неча йиллардан бери айта олмай юрган, ўйлантириб юрган, қачон шу қўшиқларни айтаман, деган ижодимни жойлаштириб, битта альбом яратишга катта имкон бўлди. Бунга менинг бир йилларча вақтим кетди десам ҳам бўлади. Ўйласангиз агар, бу ҳам - ижод.

Бунда, мисол учун, “Истиқлол” санъат саройида концерт бердинг, ёки бермаслигинг бу  иккинчи масала деб қараш керак. Масалан, мен эртага нима ишлар қилдим ўзи,қандай бўлди деганимда концерт муҳим эмас.  Масалан, мен ўйлайманки, агар сиз ҳам ўша “Чархпалак, ёки 2012 йил февраль” номли дискимни ўз кайфиятингиздан келиб чиқиб диққат билан эшитсангиз, майли, 1 – 2 – марта мажбуран эшитарсиз, лекин 3 – 4 – марта эшитганингизда биласиз, Махмуд Намозов ким, қандай инсон, уни нима ўйлантиради, умуман,  бу ҳаётда нима ташвиши бор унинг,  дунёга қандай қараши бор, мана шуларнинг ҳаммасини шу альбомимдан билсангиз бўлади. Ўзи ижодкор шундай одам, унинг ичида сир бўлмайди. Ҳамма сири ижоди билан чиқиб кетиб қолади.

  А энди иккинчи “Гулёржон” деган 2012 йилда чиқарган альбомимнинг ичидаги 16 ёки 17 – ашула ўша “Кўза афсонаси”. Лекин у ерда ҳам, мана, хит бўлмади дейсиз, “Ойпари” деган қўшиқ, менимча, вилоятларда жуда кўп сўралган. Тошкентда кўп сўралмади.

 Sayyod:  “Ойпари” нинг мусиқасини олдинги составингиз ёзиб бермаганмиди ?

Махмуд Намозов: Йўқ, биласизми, бу...бир хил ашулалар бўлади, йиллар давомида пишади. Яна масалан, “Жўражон”.  Бу қўшиғим ҳам ундан кейинги маҳсулотлар клиплари билан. Ёки “Гулпелар” -  бу ҳам кейинги маҳсулотларимдан. Билмадим, “Сурхон” гуруҳидан кейин...энди сон роль ўйнамайди-ю, агар...

Sayyod:  Сон эмас, ҳозир биз сифат ҳақида гаплашяпмиз. Менинг эсимда қолгани, масалан, “Саратон”...

Махмуд Намозов: Ҳа...энди сиз “Саратон” ни ўйламанг, “Саратон” бу, аслини айтганда, 1996 йил ёзилган қўшиқ. Бу менинг Тошкентга келган пайтларим билан боғлиқ.

Sayyod:  “Маржон тақиб қўяман”, “Гулпари”  қўшиқларингизчи?

Махмуд Намозов: “Маржон тақиб қўяман” қўшиғим 2000 йил яратилган.

Sayyod:  Улардан кейин?

Махмуд Намозов: Йўқ, йўқ...биргаликда. Асосан, унинг мусиқасини “Сурхон” гуруҳидаги Илҳом Мамадалиев ёзган. Агар бу ерда қандайдир иддао бўладиган бўлса, менинг мусиқам билан шу ашула хит бўлди деган, ҳақиқатдан ҳам “Маржон тақиб қўяман” – “Соғинч” қўшиғи жуда хит бўлди. Ҳалигача бизнинг репертуаримиздан тушгани йўқ.

Sayyod:  Гап таққослашда эмас, яхши – ёмон деяпганим йўқ. Шундай бўладики, масалан, мураккаблик тўкисликда деган нарса ҳам бор – да. Масалан, шу команда бўлгандаги маҳсулотингиз яхшироқдир, деяпман. Яхши бўлгани исботланган ҳам. Биргаликда бўлганингизда яратилган қўшиқларингиз бунга мисол. Буёғига таваккал қиляпган бу – сиз. Менга, масалан, қандайдир, баҳонадек туюляпти-да айтган гапларингиз: “ўзимнинг ташаббусим билан, ёшларга имконият бераман, буларга ўзингизнинг йўлингиздан кетинглар дедим”...қандай қилиб шунча йиллик бирга ишлаш?

Махмуд Намозов:   айтяпманку, буни жуда ҳам кўп ўйладим. Агар буларни примитив  (арзимас) сабабларини айтса  , буларнинг ҳаммаси йиллар давомида йиғилган нарсалар. Масалан, хоҳлаган нарсангизни чалиб бериша олишмаса, нега чала олмайсан  дейсиз, бир хил вақтларда кўнглингиздагидек қилиб айтиб бера олмаса, нега айта олмайсан дейсиз, лекин буларни сабаб дея олмайсиз, аммо шуларнинг барчаси йиллар давомида йиғилиб боради битта бўлиб.

Sayyod: “Куз сонатаси” альбомини чиқардим дедингиз.  Сериалларга тобемисиз?

Махмуд Намозов: Йўқ.

Sayyod: “Қиш сонатаси” га жуда ҳам яқин эканда.

Махмуд Намозов: Йўқ, йўқ, йўқ... альбом 1996 йил чиққанида   “Қиш сонатаси” ҳам йўқ эди.

  Унақасига олсангиз Юлдуз ҳам шунга ўхшаш “нимадур сонатаси” деган альбом чиқарди. Айтяпманку сизга, “Куз сонатаси” ҳам ўзимнинг ўйларим. Ўша ерда шундай дейилган: “Ҳар бир мухлис, ҳар бир инсон санъаткорлар ҳаёти билан жуда қизиқишади. Бугун қўлингиздаги ушбу альбомда Махмуд Намозовнинг севги бобидаги қарашларини, изтиробларини сиз билан баҳам кўрдим”.

Sayyod:  Наҳотки ҳаётингизда севгининг “баҳори” юқорироқ бўлмаган? “Оловли ёзи” ми?

Махмуд Намозов: (кулади) менинг руҳиятимга ўша туйғулар яқинроқ бўлган – да. “Куз сонатаси” 2006 йилги “Чархпалак, ёки 2012 йил февраль” бу – ҳаёт. Махмуд Намозовнинг дунёқараши.

Sayyod:  Мухлисларнинг дардига ҳамдардлик бўлгани учун шундай ғамгин қарашлар демоқчисиз – да “Куз сонатаси” альбомингизда?

Махмуд Намозов: Йўқ, мухлисларнинг эмас, Махмуд Намозовнинг севги бобидаги қарашлари.

Sayyod:  Энди, мухлисларни ўйламасангиз, қандайдир худбинликка ўхшаб қолмайдими?

Махмуд Намозов: (кулиб юбориб) йўқ...ҳар бир одам ўзини топади шунда деб ўйлайман.

Sayyod:  “Кўза” қўшиғингиз ҳақида айтдингиз, бу қўшиғингиз омади кўпроқ клипга бориб тақалади деб ўйламайсизми?

Махмуд Намозов: Менимча, клип ҳам яхши олинди. Биз адашмасдан, Наримонни топиб, у билан гаплашиб тўғри қилдик. Буни ҳам биз ўзимиздан – ўзимиз қилганимиз йўқ – да, клип масаласида. Аввало, бизнинг ўзимизнинг яхши репертуаримиз ҳам бор эди, бу “Кўза афсонаси” сиз ҳам. Битта клип олиб қўяйлик, телевидения орқали айланиб турсин деган маънода, ҳеч кимнинг ижодига ўхшамаган, мана бу каби йўллар ҳам бор деган нарсаларни кўрсатиш учун ишланган. Менда мана шу клипни чиқариб, ўзимни кўрсатай, эртага тўйларим бўлиб қолса, деган нарса бўлмаган. Чунки бизнинг тўйларимиз ҳам, репертуарларимиз ҳам шу қўшиққача ҳам яхши бўлган.

Sayyod:  Лекин бу қўшиқ ва клипдан кейин эса...

Махмуд Намозов: Яна ҳам зўр бўлди. Энди мен шуни айтаман, шунинг учун ҳам ундай кўп урғу бермаслик керак эканда. Мана шу қўшиққа ҳеч қандай бир катта куч сарфланмаган – да. Қайси қўшиққа клип оламиз, дейишганида, мана шу қўшиққа,  ҳеч кимнинг ижодига ўхшамайди, деганман. Ким олади, деган савол туғилганида, кўп клипмейкерларни ўйладик. Масалан, менинг жуда кўп клипларимни Мирмақсуд Муродов олган. Кейин айтишдики, Наримон Султонходжаев  деган йигит бор, ана шу олади, деб.  (ёнидаги ҳамкорларини кўрсатиб) булар бориб, учрашиб топди.   Бачкана бўлмаган, эртага “Махмуд Намозов шундай клип ишлабди”, деб одамлар нотўғри ҳам тушунмасин...(шу вақтда мониторда Махмуд Намозовнинг “Кўза афсонаси” клипи айланиб турар эди)

Sayyod:  Одамлар нотўғри тушунмасинку, лекин “тўнқайиб” деган жойини тўғри тушунсинми?

Махмуд Намозов: (Махмуд Намозов ўзининг фикрларини давом эттирди) Ҳа, сени ҳам биров, э қандай нарса олди, демасин, чунки сенинг ҳам обрўнг бор, дедим. Шундан келиб чиқиб, кейин ўйлашгач, менга ҳам мен ўйлаганимдек маънодаги нарсани кўрсатишяпти. Чунки мен қўшиқнинг ҳар бир сўзи, ҳар бир нарсасини тушунтириб берганман.

Sayyod:  “Тўнқайиб” гача?

Махмуд Намозов: “Тўнқайиб” гача. Энди борку, Сардор...

Sayyod:  (гап бермайди) Ҳозир сиз, Махмуд Намозов шундай нарса айтибдими, дейишмасин деб сал зиддият билдиряпсиз – да, энди барибир биз Махмуд Намозов деганда фақатгина Махмуд Намозовни эмас, балки унинг орқасида турган унвонлари дейлик-а: Ўзбекистон халқ артисти, Қорақалпоғистон халқ артисти. Қандайдир сал эришроқ туюлмайдими бундай сўзнинг талаффузи?

Махмуд Намозов: Энди биласизми.. (ўйланиб қолади)

Sayyod:  Эфирга кетмади, лекин радиога кетди у варианти?

Махмуд Намозов: Кетди...масалан, сиз мана шу сўзни тушунтиришда Абдулла Орипов шу сўзга тақриз билдирса, қабул қиласизми ўзингизга? Масалан, сиз Абдулла Ориповни шу сўзни тушунадиган одам деб ўйлайсизми, ёки йўқми, мисол учун айтяпман.

Sayyod:  Тушунадилар, нега тушунмайдилар?

Махмуд Намозов: Ёки Усмон Азимов? У ҳам шоир. Энди мен ўз руҳиятимга яқинроқ одамларни айтяпман – да. Шу одам сўзни тушунади деб, шу одам мана бундай китоблар берса сиз қабул қиласизми шуни?

Sayyod:  Қабул қиламан.

Махмуд Намозов: Энг тўғри сўз айтилган бунда. Ҳеч қандай қўпол жойи ҳам йўқ. Шунчаки, бизнинг лексиконимиздан чиқиб кетган экан бу сўз. Одамлар бу сўзнинг маъносини нотўғри тушуниб қолган экан.

Sayyod:  Махмуд ака, у ерда ҳамма сўзлар мавжуд бўлган нарсалар.

Махмуд Намозов: Мана қаранг, (шу ўринда Махмуд Намозов “Кўза афсонаси” қўшиғини жонли ижрода айта туриб қўлига ичимлик баклажкасини олиб кўрсатади) “ .... олдимдан бир кўза чиқди тўнқайиб” дейди. Бу- оддий гап. Мана, 3-4 кун бўлди, Абдулла Орипов билан кўришдик, зиёрат қилдик уларни, шу одам айтяпти: “Бизда шунчалар сўз кўпки, Навоий 27 000 та сўз ишлатган экан, ўша даврда ўзбекларнинг сўз бойлиги кам, форс тилида ёки француз тилида кўп  дейилганида, Навоий исботлаган экан ижодида 27 000 та ўзбек сўзларидан фойдаланиб. Бизда шунчалар сўз бойлигимиз кўпки, уни биз ишлатмаяпмиз, талаффуздан чиқиб кетяпти”, - деб. Ундан олдин Усмон Азимов билан ҳам ўтириб гаплашяпмиз, қаранг: “Енгингизни туринг”, - дейди (ўзининг кўйлаги енгини кўрсатиб тушунтиришда давом этди). Тушунасизми нима деганини?

Sayyod:  Шимаринг.

Махмуд Намозов: “Шимаринг” бошқа нарса, “енгингизни туринг” дегани бошқа нарса.

Sayyod:  Хоп, қандай қилиб, нима қилиш керак экан унда?

Махмуд Намозов: кўрдингизми қандай? Бизда жуда ҳам кўп, бундай сўзлар.   Шундай сўзлар борки, улар хаммаси лексиконимиздан чиқиб кетяпти. Ҳозир ўйласак, 4 – 5 та сўз ишлатяпмиз – да. Мен ҳам ҳозир гапириб туриб, рус тилидаги сўзларни ишлатиб юборяпман, ўзбек тилида мос сўз топа олмай қолганимдан. Аммо бизда шундай сўзлар бор. Олдиндан бўлиб келган “тўнқайиб” деган сўз – оддий ҳақиқий ўзбекча сўз.   Бу қўпол сўз эмас. Сиз айтмоқчисизки, “тўнқайиб” деган сўзни ишлатиб қўйдингиз, уялмайсизми, демоқчисиз – да. Гап шунда бўляпти – да. Бу – уят сўз эмас.

Sayyod:  Ҳа, бу – уят сўз эмас, лекин шундай сўзларимиз бор – ки, жуда ҳам кўп нарсалар учун ишлатамиз, аммо маданият вакилига лексикони чиройли бўлиши керак, деб ўйлайман. Лекин “тўнқайиб”?!

Махмуд Намозов: (таъкид билан, қўлини тиззасига уриб) Йўқ! Йўқ!

Sayyod:  Сизга бундай танқидий саволни битта мен бердимми шу кунгача?

Махмуд Намозов: Йўқ, мингта одам берди.  

Sayyod: Ана кўрдингизми?

Махмуд Намозов: Шунинг учун олиб ташладик. Олиб ташлангандан кейин шоирга: “Шу сўзни бошқача тушунишяпти”, - дедим.

Sayyod:  Шунда нима бўлди? “Энкайиб” ми?

Махмуд Намозов: “Дўмпайиб” бўлди. Шуни Холмухаммад Хасан ёзган. Бу одам шунинг устида ҳар куни роса бош қотирди, ҳар хил сўзларни қўйиб кўрди. “Дўмпайиб” сўзини қўйиб келди кейин. Кейин бир куни тўйда Абдулла ака, Усмон ака ва Холмухаммад Хасан туришган экан. Мен айтдим: “Абдулла ака, шу одам “Кўза афсонаси” шеърини ёзган эди, лекин одамлар тўғри тушунмади буни. Шунинг учун “тўнқайиб” сўзининг ўрнига, “дўмпайиб” сўзини қўйдик, шу бизга маъқул бўлиб клип олдик”, - деб. Абдулла ака эса “тўнқайиб” сўзининг ҳеч қандай қўпол ери йўқ эканини, бизда бир хил сўзларнинг синоними топилмаслигини айтдилар.

Sayyod:  Шундай сўзлар борки, инсониятга кўпроқ тааллуқли, нарсага, буюмга эмас, балки инсонларга. Нарсага нисбатан, ана у тўнқайиб турибди, демаймиз – да, дўмпайиб турибди дейишимиз мумкин, дўппайиб чиқиб турибди дейишимиз мумкин.

Махмуд Намозов: Йўқ, Сардор, қаранг, дўмпайиб турган нарсани уни билмаганимиз учун дўмпайиб турибди деймиз, бунда айтяпти, кўза турибди тўнқайиб, деб, кўзалигини билгандан кейин айтяпти бу.

Sayyod:  А, олдин одам деб ўйлаган а? (кулади)

Махмуд Намозов: Йўқ “Олдимдан бир кўза чиқди тўнқайиб” дейди. Кўза! Шундай турганда энди. (Sayyod кулади)  Кўзалигини биляпти у, шундан гапиряпти.

Sayyod: Балки бу мажоздир?  Менга биттаси айтдики, мажозий сифатда тузилган бу шеър, бошқачасига қарасанг- деди, худди ану “Олмача анорингга балли” ларга ўхшаган бир ўзбек “эротик” қўшиғи, дейишди.

Махмуд Намозов: Сардор, биз борку, катта – катта муаммолар турганда, катта – катта қизиқ – қизиқ гаплар турганда...

Sayyod: Энди биз ҳозир катта – катта муаммолар сохаси хақида  эмас-да ҳозир  (Махмуд Намозов кулади) ,  келинг,   ўзингизни сохангиз тақозо этган муаммолар хақида гшаплашайлик  (кулишади)

Махмуд Намозов: Ана, мана шуни айтяпман – да, ўша арзимаган мана шу сўзнинг устида мунозара қиляпмиз (кулади). Агар буни (шу ерда Sayyod Махмуд Намозовнинг фикрини тугаллатмай изоҳлаб кетди)

Sayyod: Йўқ, бу фикр алмашув. Бахсда ҳақиқат яралади дейишадику.

Махмуд Намозов: Йўқ. Менда шундай нарса борки, агар мен мана шу битта сўз...

Энди бу шуниси билан чиройли – ўша сўз билан. Лекин агар бизнинг халқимизга шундай ҳам сўз керак экан, буни ўзгартириб қилиб ҳам айтдик. Буни ҳар хил йўл билан айтиш мумкинку. Лекин шу туришида бу қаторни олиб ташлаб, бошқа нарса айтиш ҳам мумкинку. Ҳеч қандай қийин жойи йўқ.

Sayyod:  Бўлди, тушунарли. Шу, мана шу фишкаси билан олиб кетди деб ўйлайсизми? Масалан, клип ҳам қизиқ бўлган деб ўйлайман.

Махмуд Намозов: Билмадим, билмадим балки... масалан, бошида буни кўпчилик бутунлай бошқача тушунган “Олдимдан бир гўзал чиқди тўнқайиб” деб айтишган.

Sayyod: Мажозий тушунганлар хам бўлди. 

Махмуд Намозов: Айтяпманку, мен ҳайрон бўлиб қолдим, катта – катта мақомларни эшитиб тушунадиган одамлар, мусиқашунослар эмас, балки бошқалар, чақириб: “Маҳмуд, бир келиб – кетмасанг бўлмайди, - ҳа, - десам, - битта қўшиқ эшитдим, шундай айтибсан, жуда ҳижолат бўлдим”, - деб айтишди. Шундай дейишини билиб, сўзи ҳам турган эди, олдига сўзини қўйиб, китоби ҳам турганди, (қўли билан китоб қалинлигини кўрсатиб) мана шундай қалин китоб турган эди муаллифи Холмуҳаммад Хасан деган, китобни қўйиб, мана, десам: “Ияяяя”, бўлди. У тўғри тушунди.

Sayyod:    китобда бўлса тўғри, лекин қўшиқда кетса, нотўғри бўляпти. Лекин “Минг бир кеча”  китобини ўқиганмисиз? У ерда қандай сўзлар бор?

Махмуд Намозов: Ҳа албатта. Лекин у одам китобни кўриб айтяпти – да: “Ҳа, кўзами? Мен гўзал деб эшитибман. Неча марта эшитсам ҳам, гўзал деб эшитябман. Менга кимдур айтиб қўйди шуни гўзал деб, шунинг учун гўзал деб эшитябман ҳар сафар”, - деб айтди.

Sayyod: Ҳааа...балки ростдан гўзал деб айтгандурсиз? (кулади)

Махмуд Намозов: Йўғеее... (кулади) ундай деб айтиб...ундай сўз энди жуда бир...

Sayyod:   Сизнинг гапларингиздан, жонкуярлигингиз, тўғри ёндашишингизни кўряпман, лекин шу ерда сизнинг фикрларингиздан ҳаракатингизга битта зиддият келди.  майли, “Сурхон” гуруҳидан кетишингиз бошқа – ю, лекин қандай қилиб шундай жонкуяр инсон 12 йил бирга ишлаган гуруҳи келажаги билан шунчаки хайрлашди? Улар кимга боғланиб қолди ҳозир? Қандай тасаввур билан хайрлашди сиз билан? Масалан, сиз аниқ билмагансизку улар қўшиқ айтишини шундан кейин ҳам.

Махмуд Намозов: Билмасам, уларга шундай катта “Сурхон” деган номни нега бердим?

Sayyod: Улар сизнинг созандаларингиз бўлишган шу пайтгача.  Масалан, айтайлик Ҳосила Рахимовага “Сурхон” гуруҳи созанда бўлиб шу йўналиш бўйича боришганида ачинган бўлар эдингизми сиз ўзингизнинг созандаларингизга?

Махмуд Намозов: Ҳосила уларни олмайди.

Sayyod: Қаердан биласиз?                                         

Махмуд Намозов: Биламан – да.

Sayyod: Олганда – чи?

Махмуд Намозов: Олмайди, олмайди.

Sayyod: Бўпти, бошқа кимдур олса – чи?

Махмуд Намозов: Ҳеч ким олмайди.

Sayyod: Ий...шу даражадами? (кулади)

Махмуд Намозов: Улар Ҳосиладан ўзини баланд тутадиган, ёки бошқа бирор кимдур мана бу шундай созандалар, дейилишидан ўзини баланд тутадиган жойда. Уларни мен ўзим биламанку. Улар ўзини биладиган даражага чиққан болалар.

Sayyod: Демак, улар ашула айтиб юришмаган шу пайтгача, улар созандалар. Агар шунда тушкунликка тушиб, нима қиламиз энди, деб турли хонандаларга созанда сифатида  тарқаб кетишганидачи?

Махмуд Намозов: Йўқ, йўқ, булар шаклланган, ҳаммасининг ақли жойида, ашула айтиб юрмагани билан, мусиқа чалиб, кўпчилик санъаткорлардан ўзини баланд кўрадиган даражадаги одамлар улар. Бизда ҳеч қачон, биз мусиқачилармиз, қандайдир 2 - сорт,  3 - сорт бўлмаган улар.

Sayyod: Йўқ, гап 2 - сортликда эмас. Ҳамма ўзининг ишини қилиб юрган деган фикрингиздан келиб чиқадиган бўлсак, улар қўшиқ айтиб юрмаган.

Махмуд Намозов: Йўқ, сиз чиқиб юрмаган дейсиз, унча – мунча қўшиқчини тан олмайдиган даражадаги инсонлар улар.

Sayyod: Сиз улардан чиқиб кетгандан сўнг, гуруҳ бўлиб, қўшиқ айтиб, омади юришиб кетади деб ишонгансиз?

Махмуд Намозов: Ҳа.

Sayyod: Ҳозир, демак, муносабатингиз яхши? Яхшими?

Махмуд Намозов: "Ну, так себе". Энди айтадику, мисол учун, кўришса кўришаман, кўришмаса кўришмайман – да.

Sayyod:   Яхши хайрлашгансизларку, сиз уларга ташаббус бериб, янги йўлга ҳаёт бериб, кўтарилишига имкон бергансиз, созанда бўлиб юрманглар, кўтарилинглар, хонанда бўлинглар дегансиз. Улар сизга қайтанга “Устоз” деб эътироф кўрсатиши керакку

Махмуд Намозов: Мен уларга: “Бир куни Махмуд Намозовнинг соясида қолиб кетганмиз деманглар, шунча ҳаётимиз ўтиб кетди ҳеч нарса бўлмади деб эртага афсусланманглар, мана, ўзингиз, ишхона, ҳамма нарса, 12 йилда йиғилган барча нарсадан нимани хоҳласангиз олинг, давом эттиринг ишингизни”, - деганман.   Бу қарор ҳам ўзи эмас, демак, шу “портлаш” гача келган – да.

Sayyod: Демак, бор – да. Сиз айтяпган уша зиддиятлар йиғилиб – йиғилиб битта бўлган бўлиши ҳам мумкин.

Махмуд Намозов: Айтяпманку, ҳаёт тақазоси билан етилиб келдими, бўлди, демак. Улар ўзлари ишласин, сен ўзинг ишла. Мисол учун, ўзингни ҳам қандайдир юргинг келади, ишлагинг келади.

Sayyod: Концертингизда улар меҳмон бўлишяптими?

Махмуд Намозов: Йўқ

Sayyod: Таклиф қилмадингизми?

Махмуд Намозов: Мен нега таклиф қиламан, ўзлари келса, ўзлари учун.

Sayyod: Таклиф қилиш керак. Сиз уларни концертида чиқдингизку.

Махмуд Намозов: Мен билан улар баробар эмаску, қандай қилиб баробар бўлади?

Озод жрналист Ёдгор Юксал қўшилади: “Даракчи” газетасидаги интервьюингиздан кейин “Сурхон” гурухини йигитлари сиздан хафа бўлишдими?  

Махмуд Намозов : "Даракчи" газетаси ёпилиб қолди, мана энди очилди, 4 тами сони чиқди. Шулар: “Катта – катта санъаткорлар билан суҳбат қилишимиз керак, интервью берасизми?” – деб сўрашди.        Мен уларга нисбатан кўп нарса кўрганман. Мана буни ёзмайсан, мана буни ёзасан, мана буни ўзларингиз ҳал қилманг, деб кетяпман – да, лекин диктофон ёзиб кетяпти тўхтамай.   Уни ўчириб тур, демадим – да. Энди ёшлар, қаерда ўқийсизлар деб сўрадим, а шунақа – шунақа жойда, дейишди ва савол беряпти, саволни қаранг қандайлигини, “Сурхон” гуруҳи билан таққослаяпти - да: “Мана, “Сурхон” гуруҳи билан ишладингиз, “Сурхон” гуруҳи умуман тугади, 4 тами, 5 тами концерт берди, концертларига бордик, 90 йиллар бўлиб ётибди...ишқилиб шундай, нима дейсиз?”, - деяпти – да. Мен эса, агар шундай бўладиган бўлса  ачинарли эканини айтдим. Нима дея оласиз? Ачинарли – да, энди агар ўзини топа олмаяпган бўлса. Нима дейсиз шунда?

Журналистни ўзи   концертини ёмонлайди, уни десангиз буни ёмонлайди. Пиар қиляпти, бўмяпти, деб гапиряпти. Кейин мен ачинаман улар ўзларини топа олмяпган бўлса дедим.

  Энди буни қаранг, нима қилаяпти, хамма ўзи берган  саволларини олиб ташлаган, ўзининг гап сўзларини олиб ташлаган ва кичкина биргина савол турибди: “Сурхон гуруҳи қандай?” дейилган ва менинг жавобим кетаяпти:“Буларга ачинаман!” Яна ўша интервьюни менга ўқишга бераяпти, мен кўриб айтдим: “Сен нега буни биринчи бетига қўйиб қўйдинг? Яна ичида ёзаяпсан, ўзинг гапирган гапларинг йўқку, бу ерда сенинг гапларинг бўлиши керак эди, қанча гапларни гапирдинг, мен эса шу гаплардан  келиб чиқиб жавоб бергандим. Шу саволлари билан менинг гапларим тушунарли бўлар эди”, - деб. Унга бундайлигича топширмаслигини айтганимда, у менга: “Мен сиз нималарни гапирган бўлсангиз, буларга нисбатан ичингиздаги нима гапларингиз бўлса,  чиқариб олдим, бўлди-да”, - деди.

(Шу пайт йиғилганларнинг барчасида эътироз оханглари бўлди)

Махмуд Намозов: Яна биттасини айтсам: “Тўхта, бундайлигича бериб юборма,ўзгартир, -  десам, -  Топшириб юборганман” - деб айтди. Яна бир саволни қаранг: “Хар йили санъаткорлар давлат тадбирларида иштирок этганидан кейин, банкети бўлади. Нега сиз шундай банкетларга бормайсиз?” - деб савол берди.   Масалан, бу йилги Конституция байрамидан кейин санъаткорлар яна банкет қилди, шуни мисол тарзида айтгандим у ерда. Мен ўша ерга кетяпман, боргунимизгача бир ердан телефон қилавериб “еб” юборишди қулоқ мияни, шу куни бир “бирровимиз” бор эди.  Биз аввал банкетга, у ердан чиқиб бормоқди бўлгандик бирровга. У эса телефон қилавериб қўймади, шундай келасиз, кейин борарсиз у тадбирга деб. Шунинг учун эшикдан кириб - кирмай ортга қайтиб кетгандим. Ишга бориб, у ердан чиқсак бу банкетдагилар ҳам тарқашган экан, кеч қолибмиз. Шу сабабли боролмадим деб айтдим. Энди эса у журналист ёзаяпти, шу саволни берган ва жавобим: “Мен ундай бехуда ва бекорчи ўтиришларга вақтим йўқ”, -  деб. Қаранг қандай?! (Хайратланиб) Шунда мен унга: “Хой, сен менга қара,  нега бундай ёзасан?”, - дедим. Эртага мен ҳақимда ҳамкасбларим нима деб ўйлашади?! “Менинг ундай бекорчи ўтиришларга тобим йўқ, вақтим йўқ” деганмушман. (Асабийлашиб)

Давоми бу ерда: манбаа  

Сухбат давомида:

-Шерали Жўраевни болалари ва хозирги ёшлар танимаслиги

-Дониёр Тошмухамедов ва Махмуд Намозовнинг ўша пайтлардаги холати, Намозов 2 ўрину, Тошмухамедов 16 ўринда бўлиб аммо тўйларда Дониёр омади чопгани сабаблари...

-Хит қўшиқлар жони йўқ бўлганлик сабаблари хақида,

-Хосила Рахимова Махмуд Намозов олдида шунчаки "лалала" қиладиган чапани хонандами?

-Тўйдаги сохта Жўраев.

Сухбатни Сухбатова Диля ва Қодирова Шахло ёзишди.)

Суратлар Азиз Жабборов  ва Абдурахмон Содиқовларга тегишли

Видео: Афзал Илхом