|
O'zbek tilim - ona tilim
|
|
| NOZI | Сана: Чоршанба, 19-Окт-2011, 10:59 | Изох # 1 |
 Сайтимиз қадрли мухлиси
Гурух: ИЗОХЛАР МОДЕРАТОРИ!
Изохлар: 2808
Тақдирланишлар: 3
Хурмат даражаси: 1158
Холати: Хозир йўқ
| Узбек тилига давлат макоми берилганига бу йил 21 октябрь куни 22 йил тулади. Она тилимизни канчалик яхши биламиз? Узбек тилидан бошка тилларга кириб келган сузларни-чи? Бобурийлар туфайли Хиндистон нафакат иктисодий ва меъморий тарафдан ривожланди, балки хинд тили хам узбек сузлари билан анча бойиди. Узбек тилига оид барча маълумотлар билан булишамиз.
|
| |
| |
| ledy | Сана: Чоршанба, 19-Окт-2011, 12:02 | Изох # 2 |
|
Сайтимиз қадрли мухлиси
Гурух: VIP
Изохлар: 2050
Тақдирланишлар: 0
Хурмат даражаси: 1169
Холати: Хозир йўқ
| Ха, тилимиздаги жуда куп сузлар 6-7 асрларда араблар боскини окибатида кириб келган булса, 11 асрда гузал форсий сузлар кириб келди. Шиддаткор замон булса, 20-21 асрда бутун дунёда байналминал сузларнинг оммавий тус олишига олиб келди. Энди купгина техника, саноат, фанга оид сузлар бир канча давлатларда уз номи билан атала бошланди. Хисобланишича, тилимиздаги мавжуд жуда куп адабий сузлар 80% араб, форс тилларидан олинган. Бизнинг соф туркий тилимиз факатгина Урхун ёзувларида колиб кетган. Добавлено (19-Окт-2011, 11:02)
---------------------------------------------
Баъзан уларни кандай ажратишимиз мумкин, ахир минг йиллардан ошганку дейишимиз мумкин. Миллий тилимизда араб тилидан кириб келган сузларда Г -товуши ишлатилмайди(хозир эсимда колгани, колганларини хам батафсил ёзарман.) Ъ -белгиси ('-тутук) белгиси бор барча узлар араблардан 7 асрда кириб келган.
|
| |
| |
| Dilrabo | Сана: Чоршанба, 19-Окт-2011, 12:18 | Изох # 3 |
 Сайт ашаддий мухлиси
Гурух: Форум аъзоси
Изохлар: 1188
Тақдирланишлар: 0
Хурмат даражаси: 628
Холати: Хозир йўқ
| Fikrlaringizni davom ettirmoqchiman.M.Qowg'ariyning "Devoni lug'atit turk" yoki "Qutadg'u bilig"(agar adawmasam,aniq esimda yöq)asarida O'rxun-Enasoy yodgorliklarida bitilgan ayrim turkiy sözlar özgargan waklda hozir ham muomilada iwlatiladi.Menga 21 asrdagi eng yoqmaydigan holat ataylab özbekchani aksent(buzilgan tallaffuz) bn aralaw(ruscha,inglizcha,özbekcha)gapiriwlari.Turkiy,forsiy,arabiy sözlar aralawuvining özi ham yetarli menimcha,ona tilimiz un.
Nigohimda jamdir bu olam...
|
| |
| |
| NOZI | Сана: Чоршанба, 19-Окт-2011, 12:32 | Изох # 4 |
|
Сайтимиз қадрли мухлиси
Гурух: ИЗОХЛАР МОДЕРАТОРИ!
Изохлар: 2808
Тақдирланишлар: 3
Хурмат даражаси: 1158
Холати: Хозир йўқ
| Албатта, Дилрабо. Лекин ҳозирги пайтда ҳар бир тилнинг фожеаси шундаки, унинг софлиги қолмаяпти, яъни ёшлар "понт" мақсадида бошқа тиллардан сўзлар қўшиб гапиришади. Лекин бу янгилик ҳам эмас, ўзбек тилининг турли шевалари келиб чиқиши ҳам соф адабий тилни бузиб, ўзига қулай тарзда сўзлашганидир, эҳтимол.
|
| |
| |
| Dilrabo | Сана: Чоршанба, 19-Окт-2011, 12:49 | Изох # 5 |
|
Сайт ашаддий мухлиси
Гурух: Форум аъзоси
Изохлар: 1188
Тақдирланишлар: 0
Хурмат даражаси: 628
Холати: Хозир йўқ
| Sof adabiy özbek tili 20 asr adabiyotlarida qolib ketayotgandek,wevadagi yoki "pont" un iwlatilayotgan sözlar hatto kino,teatr,adabiyot,... sohalaridayam göyoki "adabiy til" deb qabul qilingandek iwlatilayapti.Bu holat bora-bora mahalliychilik illatini ham keltirib chiqariwi mn.Köproq,19-20 asr adabiyotlarini öqiw kk bu holatlarni tögrilaw un,menimcha.Bu waxsiy fikrim.
Nigohimda jamdir bu olam...
|
| |
| |
| NOZI | Сана: Чоршанба, 19-Окт-2011, 16:56 | Изох # 6 |
|
Сайтимиз қадрли мухлиси
Гурух: ИЗОХЛАР МОДЕРАТОРИ!
Изохлар: 2808
Тақдирланишлар: 3
Хурмат даражаси: 1158
Холати: Хозир йўқ
| Албатта. Аммо ТВдаги диктор-у журналистларнинг хам шевада гапириши одамнинг гашини келтиради. Аввалги дикторлар гапирганда, нуткидан нуксон топиб булмасди, хозиргилар огзини очиши бн кайси вилоятданлигини билиб оласан.
|
| |
| |
| Loading | Сана: Чоршанба, 19-Окт-2011, 17:10 | Изох # 7 |
|
Рўйхатда
Гурух: ЗАПРЕТДА!
Тақдирланишлар: 6
Хурмат даражаси: 0
Холати: Хозир йўқ
| Man yozvotganda aloqa yozuvida ayniqsa bazi so'zlarni rus tilida yozaman.
Sababi biz yoshlarni axmaqona o'xshatishimiz sabab.
Misol: Men ham - (suhbat uslubida) manam - (o'zgartirib) man toje.
. . majburman . .
Faqat 3 ta shart!
|
| |
| |
| Shahzod | Сана: Пайшанба, 20-Окт-2011, 00:22 | Изох # 8 |
 Сайтимиз қадрли мухлиси
Гурух: VIP
Изохлар: 2066
Тақдирланишлар: 4
Хурмат даражаси: 941
Холати: Хозир йўқ
| Turkiyani davlati tilida ham aksaryat yozuv sözlari özbekcha ekanligiga guvoh bulasiz.Masalan : su,şeker,tuz.. va h.z ! Keyin bir gap Aksaryat turklar etishadigi eng original turk tili siz özbeklarni tilila diyishadi !
★ Shahzod ★
|
| |
| |
| ledy | Сана: Пайшанба, 20-Окт-2011, 00:28 | Изох # 9 |
|
Сайтимиз қадрли мухлиси
Гурух: VIP
Изохлар: 2050
Тақдирланишлар: 0
Хурмат даражаси: 1169
Холати: Хозир йўқ
| Кизик, кадимда барча туркий тилларнинг илдизи бир булган, кейин шакар соф узбекча суз эмас, форсча суз. Узркуя, дарахт илдизи оркали усади, сиз илдизни барг билан солиштирибсиз. Туркий тиллар олиаси жуда катта ареалга эга, Туркий тилларни бир дарахт деб олсак, бизнинг она тилимиз унинг бир шохидир. Добавлено (19-Окт-2011, 23:28)
---------------------------------------------
Билсангиз, бизнинг Кадимий вохамиз Хоразмда сузлашув услуби туркларга якин, фонетик жихатдан. тарихдан маълумки, Угизларларнинг авлодлари хисобланишади, хоразмликлар. Худди шундай буларни бир-биридан айри санаб булмайди.
|
| |
| |
| Shahzod | Сана: Пайшанба, 20-Окт-2011, 00:37 | Изох # 10 |
|
Сайтимиз қадрли мухлиси
Гурух: VIP
Изохлар: 2066
Тақдирланишлар: 4
Хурмат даражаси: 941
Холати: Хозир йўқ
| Man uhshattim holos, shakar forsiy tildan olinganligini bilmapman.etgancha yahshi malumotlar berdiz (ona tili darsidan bir vaqtlar ötgandik) !
★ Shahzod ★
|
| |
| |
| NOZI | Сана: Пайшанба, 20-Окт-2011, 00:37 | Изох # 11 |
|
Сайтимиз қадрли мухлиси
Гурух: ИЗОХЛАР МОДЕРАТОРИ!
Изохлар: 2808
Тақдирланишлар: 3
Хурмат даражаси: 1158
Холати: Хозир йўқ
| albatta turkiy tillar oilasiga k6p tillar, wu jumladan, 6zbek, turk, qozoq, qirg'iz, ozar, uyg'ur, turkman, tatar tillari kiradi. 6zbek tiliga eng yaqini wulardan uyg'ur tili hisoblanadi.
Xuddi bizning tilimizga fors va arab tillaridan k6p s6zlar kirib kelgani kabi, turkiy tillardan ham s6zlar boyqa tillarga kirgan. Masalan, rus tilida 'bazar', 'orda' degan s6zlar hammaga taniw.
|
| |
| |
| ledy | Сана: Пайшанба, 20-Окт-2011, 00:43 | Изох # 12 |
|
Сайтимиз қадрли мухлиси
Гурух: VIP
Изохлар: 2050
Тақдирланишлар: 0
Хурмат даражаси: 1169
Холати: Хозир йўқ
| Нози опа рухсат берсангиз, бу мавзуда бемалол сайр килсам.
Тил билан боглик жуда кизикарли маълумотлар бор
Масалан: уй куриш материали гиштни соф узбеклар ишлатамиз, лекин бу сузни 11 асрдаги М.Кошгарийнинг "ДЛТ" асарида кирпич деб юритиб утган. Вахоланки, бугунги кунда бу суз рус тилида ишлатилади.
Утюг-биз форс тилидан кириб келган дазмол сузи билан атайдиган бу буюм хам уша асарда Утлиг сузи билан ифодаланган
|
| |
| |
| NOZI | Сана: Пайшанба, 20-Окт-2011, 01:22 | Изох # 13 |
|
Сайтимиз қадрли мухлиси
Гурух: ИЗОХЛАР МОДЕРАТОРИ!
Изохлар: 2808
Тақдирланишлар: 3
Хурмат даражаси: 1158
Холати: Хозир йўқ
| Paxtaning lotin4a 'gossypium' nomi ham 6zbek4a ''g'o'zapoya'' s6zidan olingan
|
| |
| |
| Dilrabo | Сана: Пайшанба, 20-Окт-2011, 01:29 | Изох # 14 |
|
Сайт ашаддий мухлиси
Гурух: Форум аъзоси
Изохлар: 1188
Тақдирланишлар: 0
Хурмат даражаси: 628
Холати: Хозир йўқ
| Hazrat Navoiyni örganmay turib,Turkiy til mazmunin bila olmaymiz...Muhammad Yusufni izlamay turib,O'zbekcha kalomda sözlay olmaymiz...(ilhom kelib qoldi).
Nigohimda jamdir bu olam...
|
| |
| |
| ledy | Сана: Жума-муборак кун!, 21-Окт-2011, 01:01 | Изох # 15 |
|
Сайтимиз қадрли мухлиси
Гурух: VIP
Изохлар: 2050
Тақдирланишлар: 0
Хурмат даражаси: 1169
Холати: Хозир йўқ
| Баъзида тилимизда бекерак-кераксиз, ноурин-уринсиз, на у ёкда, на бу ёкда-у ерда хам, бу ерда хам эмас. Куриб турганингиздек оддий сузларда хам турфа хиллик учрамокда. Тилимиздаги бу бойлик хам асли узлашган сузлар захираси хисобигадир. Купинча тилимизда учрайдиган но, на, не, бо, бе олд кушимчалари асли, (буни тожик тилини биладиганлар тушунишади), 11 асрда форслар томонидан кириб келгандир. Добавлено (21-Окт-2011, 00:01)
---------------------------------------------
Тилимизда астойдил сузи бор. Бу форсларнинг эмас, бизнинг фонетик узимизга тугирлаб олган сузимиздир. Бу сузнинг келиб чикиши булса форсларники- АСТ ТАГИ ДЕЛ. Г -товуши асли араб халклари ва турк халкларида булмаганлиги учун, сингиб кетолмай аст тайи дил булиб бугунги куриниши астойдил. Бу сузнинг таржимаси хам олдинги маъносидан фарк килмай узгармай етиб келган- Чин дилдан, юрак остидан деган маънода 
|
| |
| |
| NOZI | Сана: Жума-муборак кун!, 28-Окт-2011, 07:23 | Изох # 16 |
|
Сайтимиз қадрли мухлиси
Гурух: ИЗОХЛАР МОДЕРАТОРИ!
Изохлар: 2808
Тақдирланишлар: 3
Хурмат даражаси: 1158
Холати: Хозир йўқ
| Ажойиб маълумотлар, филолог Леди. рахмат. Добавлено (28-Окт-2011, 06:23)
---------------------------------------------
Shu paytda Abdulla Oripovning misralari esimga tushib ketdi.
Ona tilim, sen borsan, bugun
Bulbul kuyin she'rga solaman.
Sen yo'qolgan kuning, shubhasiz,
Men ham to'ti bo'lib qolaman.
|
| |
| |
| Dilrabo | Сана: Пайшанба, 03-Ноя-2011, 19:15 | Изох # 17 |
|
Сайт ашаддий мухлиси
Гурух: Форум аъзоси
Изохлар: 1188
Тақдирланишлар: 0
Хурмат даражаси: 628
Холати: Хозир йўқ
| Bowqa tillarni bilmaslik uyat emas,ammo öz ona tilini yöqotgan odam özligini yöqotgan b.di.A.Chölponning xuddi wu mazmundagi satrlarini öqigandim.A.O'tarning Til werida ona tiliga etibor va til biliw, örganiw kk.ligi haqida misralari bor.
Nigohimda jamdir bu olam...
|
| |
| |
| NOZI | Сана: Шанба, 05-Ноя-2011, 08:08 | Изох # 18 |
|
Сайтимиз қадрли мухлиси
Гурух: ИЗОХЛАР МОДЕРАТОРИ!
Изохлар: 2808
Тақдирланишлар: 3
Хурмат даражаси: 1158
Холати: Хозир йўқ
| Rus tilidagi "деньги" so'zi turkiy tillardagi "tanga" so'zidan kelib chiqqan
|
| |
| |
| Shahzod | Сана: Шанба, 05-Ноя-2011, 17:44 | Изох # 19 |
|
Сайтимиз қадрли мухлиси
Гурух: VIP
Изохлар: 2066
Тақдирланишлар: 4
Хурмат даражаси: 941
Холати: Хозир йўқ
| Oldinlari turklar PUL diyishgan bölsa, hozirgi kunda Pora yani PARA deb atab kelishvotti.
★ Shahzod ★
|
| |
| |
| hayol | Сана: Якшанба, 11-Дек-2011, 06:54 | Изох # 20 |
 Рўйхатда
Гурух: Янги аъзо
Изохлар: 98
Тақдирланишлар: 0
Хурмат даражаси: 142
Холати: Хозир йўқ
| Азиз форумдошлар, тил хар бир инсоннинг тирик тарихидир. Тил хар бир халкни тарихи давомида яратилади, унга сайкални эса суз санъаткорлари беради.
Маҳмуд Кошгарий "Девону луғотит турк"да Алп Эр Тунга — Афросиёбнинг бунёдкор тарихий шахс булгани ҳакида гувохлик берганлар. Юсуф Хос Хожибдек буюк шоир Алп Эр Тунганинг номини форсийзабон муаллифлар Афросиёб деб атаганларини аниқ қилиб ёзганлар.Тилимизнинг умумтуркий тарихий илдизлари жойида турибди ва бу илдизлардан усиб чиққан шохлар катта дарахтга айланган.Узбек тили хам мана шу тарихий шароитга мос равишда умумтуркий тиллар шажара дарахтининг уқ илдизидан озикланиб, мумтоз бир тараккиёт йулини босиб ўтди.Бу такдирни инъоми. Агар араб ёки форс тили булмаганида Фирдавсию Навоийдан, ёки акл-мушохадамизни бойитган грамматикалардан махрум булар эдик.
"Араблар боскини" эса алохида мавзудир. Тарихни инсоф билан куздан кечирган одам Корахитойликлар боскини, Салбчилар юриши билан арабларни кириб келишини фарклаб олади
Неча инсонлар курдим,
сийрати бор, суврати йук. Мавлана Румий
|
| |
| |
| Chingiz_Madadian | Сана: Якшанба, 11-Дек-2011, 14:50 | Изох # 21 |
 Рўйхатда
Гурух: Янги аъзо
Изохлар: 2
Тақдирланишлар: 0
Хурмат даражаси: 264
Холати: Хозир йўқ
| Filologiyada o'qimanu o'zbek tilini bilmas ekanman faqat gapiriw qo'limdan kelarkan
Allah helps 74and loves everyone
|
| |
| |
| hayol | Сана: Сешанба, 13-Дек-2011, 04:45 | Изох # 22 |
|
Рўйхатда
Гурух: Янги аъзо
Изохлар: 98
Тақдирланишлар: 0
Хурмат даражаси: 142
Холати: Хозир йўқ
| Quote (Chingiz_Madadian) Filologiyada o'qimanu o'zbek tilini bilmas ekanman faqat gapiriw qo'limdan kelarkan
Ничего, ораторлаям филолог булишган.
Оратор аратордан нимаси бн фарк килади, биласми, бакирмаслиги бн 
Неча инсонлар курдим,
сийрати бор, суврати йук. Мавлана Румий
|
| |
| |
| ledy | Сана: Сешанба, 13-Дек-2011, 13:12 | Изох # 23 |
|
Сайтимиз қадрли мухлиси
Гурух: VIP
Изохлар: 2050
Тақдирланишлар: 0
Хурмат даражаси: 1169
Холати: Хозир йўқ
| Quote (hayol) Оратор аратордан нимаси бн фарк килади, биласми, бакирмаслиги бн
|
| |
| |
| miranda | Сана: Жума-муборак кун!, 16-Дек-2011, 15:32 | Изох # 24 |
|
Рўйхатда
Гурух: Янги аъзо
Изохлар: 94
Тақдирланишлар: 0
Хурмат даражаси: 146
Холати: Хозир йўқ
| 1989 yilda o'zbek tiliga davlat tili maqomi berilgan. Bunga asosan davlat majlislari, xujjatlar o'zbek tilida yozilishi kerak. Aynan 1989 yildan boshlap o'zbek tiliga katta etibor berish boshlandi. Unga ko'ra maxalla ko'chalar nomi o'zbekchaga o'zgartirildi. Tilga etibor bu albatta yuksalishga olip keladi. Meni bir savol ko'p o'ylantiradi. Nega aynan rus va inglish tili dunyo tillari darajasiga chiqip oldi. Yana dunyoni qayeriga borsez rus va inglish tilida gaplashadigan odamni topasiz. Extimol ular rivojlangan davlat bo'lgani un ularni tili xam rivojlangandur lekin meni fikrim boshqacha. Buni sababi ular tilga qattiq etibor berishadi boshqalarni bilmadimi lekin rus tilini bilmagan rusni yoki inglish tilini bilmagan inglizni ko'rmaganman. Bizda esa o'zbek tilini bilmaydigan o'zbeklarni ko'p. Togri ular rus maktapda o'qiganmiz deyshadi. Yoki Rosiyada tugulip o'sha yerda yashagan un o'zbek tilini bilmiymiz deyishadi buni tushunish mumkun. Lekin uzbda tugulgan ruslar ruschani bilishadi u yerda yashaganman o'zbek maktapda o'qigandim deyishmaydiku xammasi ruschani bilishadi. Togri til organgan juda yaxshi til bilmasang dunyoga chiqa olmiysan. Lekin odam birinchi o'z ona tilini o'rganip ona tilini bilish burchi. Yana eng achinarlisi bazilar o'zbek tilini bilsa xam bilmaydep o'zini ko'rsatish uchunmi ataylap ruscha gapiradi men shuni yoqtirmiyman. Meni bu forumda bir narsa xursand qildi. Bu yerga yozilgan postlarni ko'pi shevada emas adabiy o'zbek tilida yozilgan ekan bu yutuq albatta. Bu mavzu orqali yana bir bor tilga etiborimizi oshirip uchrayotgan xato kamchiliklarni bilip olmoqdamiz.
|
| |
| |
| ledy | Сана: Жума-муборак кун!, 16-Дек-2011, 23:53 | Изох # 25 |
|
Сайтимиз қадрли мухлиси
Гурух: VIP
Изохлар: 2050
Тақдирланишлар: 0
Хурмат даражаси: 1169
Холати: Хозир йўқ
| Узбек миллати булиб узбекчани кийналиб гапираман деган одамга ишонмайман. Ахир Узбекистонда яшаб кандай килиб халк тилини билмаслиги мумкин, ахир аксентсиз гапирадиган рус, корейс миллатига мансуб дугоналарим бор. Ёки узбек тилини билмайдиган узбеклар узга сайёрада укиб келишганми? Ишониш кийин. Узбеклар чет давлат тилини камида 1 йилда урганади, лекин ватанида яшаб узбек тилини урганолмайди. Бу миллатни менсимасликмасми? Тил билган яхши. айникса чет тилларини. Истаган тилда гапиришсин факат узбек тилини яхши билмайман деб узини шарманда килмасин, бунга ишониш кийин.
|
| |
| |
