[ Янги изохлар · Фойдаланувчилар · Қоида · Изламоқ · RSS ]
  • Страница 1 из 1
  • 1
Модератор форума: Giyos, SarVario, komol_76, Anv@rbek  
Шерали Жўраев билан сухбат 2 қисми
SayyodСана: Жума-муборак кун!, 07-Янв-2011, 08:41 | Изох # 1
Рахбар
Гурух: РАХБАРИЯТ!
Изохлар: 1167
Тақдирланишлар: 0
Холати: Хозир йўқ
Шерали Жўраев билан бўлган сухбатнинг 2 қисми.

Қанақа яшагансиз?
-Бугун хам шуни эслагандим. Икки опам Асакада колхозда ишлаб сигир соғиб бир икки ойда 3-5 сўм хатни орасида конвертга солиб жўнатишарди. Энди хар доим хам жўната олмайди, 2-3 мартта бўлганди. 11 тийинга бир нон берса тўртга бўлиб баъзан 2, баъзан 3 кунга етказардим. Чой билан шу нон ердим. 65 килоларча бўлардим, 6 ойда 45 кило бўлиб қолибман.

Тўй хизматларига чиқмаган экансиз-да?
-Унда тўй нималигини билмасдим, 17 ёшга киргунча отам берган, уйда еган қувват билан яшабман бу даврда (кулади) 6 ой давомида кунига бир тишлам ейилган нон билан яшаган эканман. Бошқа болалар мардикорчиликка борса, мен бормасдим. Ўртоқларимникига кириб қолсам, яхши овқат бўлиб ейишаётган бўлишса хозир деб чиқиб кетардим. Сабаби очман, буларни олдида билмасдан кўпроқ еб қўйсам сезиб қолмасин дердим (кулади) Мардикорчилик қилиб бировни хизматини қилишга ичимда нимадир сенга мумкин эмас дерди. Бу тақдирни бир илохий синови бўлса керак. Лекин барибир кучли эдим. 1966 йил бахор ойларида ер қимирлаб қолди. Хозирги Хамза театрини рўпарасидаги хозирги ярмаркани орқасида чуқурликда бир одамни ташландиқ бир хона ва бир дахлизлик уйида яшардим. Уй эгалари эса нарироқда ховли олиб кетишганди. Ўша куни сахарда ер зириллаётганини сездим, кўзимни очсам деворлардан ғиштлар силжиб тушаётганини кўрдим. Уруш бошланибди, танклар ўтяпти деган фикр келди. Уруш бошланибди, энди урушга бораман-да қорним тўяди деяпман (кулади). Секин юриб кўчага чиқсам, хаммаёқ қий-чув, тўзон бўлиб кетган, ер қимирлаётган экан. Шу пайт халиги мен ётган каравотга дуп этиб уй ағдарилди. Уни тагида шеърларим, чамадоним қолиб кетди. Бир плашим бўларди халиги ялтироқ немисларникига ўхшаш, ўшани бир ёши катта ашулачи йигитни торига алмаштирдим. Плаш қимматбахо бўлгани учун устига яна 6 сўм пул хам берди. Хам торлик бўлдим, хам 6 сўмлик. Шуни 3 сўмига билет олдим Андижонга. Чунки ер қимирлаган, хаммаси тўхтади, андижонлик боллар билан уйга кетяпмиз. Скверга келганимизда троллейбус тўхтаб қолди, хамма кўчада нимадир тўсиб қолганди йўлни. Вокзалга боргунча анча пиёда йўл, шошиб борсак поезд хали кетиб қолмабди. Вагонга чиқсам халиги 3 сўмлик билет йўқ, ўзи умумийга олгандим. Шунда болларга учинчи қаватда ётаман дедим, текширувчи келганида сумка қўядиган жой бор, ўшани кўтариб туришди мен кириб олдим. Қандай сиққанимга хайрон қолдим, шу қадар озибман. Текширувчи кетганида яна гаплашиб ўтирамиз, ухлаганда учинчи полкада ухлайман. Эрталаб Марғилонга етиб қолганимизда яна текширувчи чиқди, бу сафар беркина олмай нариги вагонга ўтдим. У хам кетимдан вагонма вагон текшириб келяпти. Охирги вагонга бориб қолибман, деразасидан йўл кўриниб кетяпти, томоша қилиб хаёл кетиб қараб қолибман. Деразани тўсиб қўйган икки энлик йўғонлик-даги чўян темири бор, шуни ушлаб кетиб, хозир шуни узиб олармиканман деб бир тортсам икки тарафидан узилиб чиқди. Шу пайт орқамдан биров “Роса кучга тўлибсиз-а ука” деб қолди. Қарасам ўша текширувчи, шу гапни айтиб тескари қараб кетиб қолди, қўлимда халиги темир турибди, қўрқиб кетди шекил. Ундан кейин минг маротаба яна уриниб кўрдим, бошқа ўхшамади (кулади).

Шу билан Андижонда қолдингизми?
-Уйга келсам мени кўриб хамма йиғлай бошлади. Нимага булар йиғлайди деб хайрон бўламан. Бир хафта уйдан чиқармай боқишди. Кўчага чиқсам ошна оғайниларим мани танимади. Бир ошнам бўларди, уриб йиғлатиб юрардим. У армиядан келган экан, сойни бўйида халиги билан олишиб кетсак, битта оёғимдан бир қўлида даст кўтарса нима дейсиз? (кулгу). Мен хайронман, бу шунақа кучли бўлиб кетдими дейман ўзимга-ўзим. Аслида мен озиб кетганман. Хуллас Асакада юрган пайтим ёзлик театрда кимидир Тошкентдан ўқитувчилар келиб Театральный институтга абитуриентларни танлашаётган экан деди. Борсам 3-4 домла бўлиб, улардан Назира Алиева ва энди институтни битириб Андижонга олиб келиб ёрдам бераётган Темурмалик Юнусовлар туришганди. Келиб салом беришим билан “Бизга боришни хохламайсизми?” деб қолишди. Чиройлик гапирганим уларга ёқди шекил, вахоланки овозимни хам хали текширишгани йўқ эди. Кейин билсам, институтга келиб “Биз Мажнунни гримсиз ўйнайдиган одам топдик” деб хаммага мақташибди. " Ўша Волковнинг дарслари билан 6 ойда овозимни созлаб олгандим, институтга келганимда биринчи муз.драмадан имтихон топширдим. Театральный институтнинг спорт залида 20тача домлалар Хамид Абдуллаев бошчилигида ўтиришибди. Директор Хамид Абдуллаев “Қаёқдан келдинг?” дедилар, Асакадан дедим, қўлимда торни ушлаб олганман. Озгина хазил қилиб, ашула эшитамизми, деди. Улар билан гаплашиб ёнларига келиб қолибман, орқароқда туриб куйлашимни айтишса охирига бориб туриб олсам, сал берироқ кел дейишди, бир қадам босиб куйлай бошладим хамки зал овозимдан<span   гувиллай бошлади. Волковни дарсидан овозим дахшатли даражада кучайиб кетган экан. Ха бўлди дейишса, ўтмадимми деб қўрқиб, “Шеър хам айтишни биламан” дедим (кулади). Ўқиб бердим, ха бўлди дейишди. Ман этюд хам тайёрлаб келганман дедим (кулгу). Кўрсатдим, ха бўлди дейишди. Хаммаёқ зилзиладан бузулган бўлгани сабабли, талабалар кўчада каравотларини чиқариб қўйишиб ётишганди. Мен халигини бирига<span ха ўтмадим шекил деб ўйлаб бориб ётиб олдим. Хамма топшириб бўлгач, ўтганларни номини айтишаётган пайт, мени чақирса чиқавермабман, биттаси югуриб келиб юринг деб чақирди. Борсам ўтибман, бахо 5 , шундай қилиб 1966 йил институтга кириб кетганман

Машхурлик келтирган йилчи?
-Ўша йили. Талаба болларни тўй хизматидан боқдим хам. Ўша йили телевизорга чиқиб ўзим ёзган қўшиқни куйладим. Зилзиладан сўнг хаммаёқни таъмирлаш ишлари бошланган пайт, шу воқеаларга атаб қўшиқ ёзгандим. “Пойтахтнинг кўксига тушган яранинг малхами, студентлар, ишчилар, мард қахрамонлар хормангиз”-деган сўзлардан иборат эди. Фарғоналик Ширяев Мамасиддиқ деган қизиқчи ўша пайтлар мени доирачим эди, ўша мени телевидениега олиб чиққанди. Иккинчи маротаба телевизорда бир қўшиқ куйлаб кейин яна “Ўзбекистон қизлари” деган қўшиқ билан чиқдим. “Шанба нонуштаси” бошланди, “Сен бахорни соғинмадингми?” қўшиғини мен биринчи телевизорда куйлаганман. Лекин унақа тез эмасди, секинроқ куйланган, куйлаш йўли эса шундай бўлган. Ўша пайтлар “ВУЗгородок”да куйлардим бу қўшиқни. Кейин уни Сурхандарёлик бошқа бир институтда ўқийдиган жуда чиройлик овози бор Эргаш деган йигит, “Устоз шуни мен хам ёзиб олай, мен хам куйлай” деди, устоз деганига хурсанд бўлиб ёзиб берсам, кейинроқ армияга борганида Бўроновга тушди, кейин Бўроновлар тезлатиб куйлашган. Телевизорда чиройлик ашула қилиб куйлашди. Шу билан бу қўшиқ уники бўлиб кетди.

“Биринчи мухаббатим” қўшиғи хам ўша ўқиб юрган чоғларингиз чиққанмиди?

-Ха, 1968 йил. Бу қўшиқ хам “Сен бахорни соғинмадингми” билан Абдулла Ориповнинг бир кичкина “Митти юлдуз” деган китобчасида бўлганди. У хам ёш йигит бўлиб эндигина чиқаётган эди. “Сен бахорни соғинмадингми”ни Қозоғистондаги далага лола тергани борганимизда мошинада шу китобдан қўшиқ қилиб кетгандим. Театральный институтдан бизга ётоқхона берганди, ўшани чердакига чиқиб “Биринчи мухаббатим”ни куйлардим. Эркин Комиловлар пастда турарди, “Хей тинчит, тўхтат, жонга тегдинг, сен умуман ашулачи бўлмайсан” дейишарди (кулади) . Мана шу қўшиқ шиферни тагида чердакда тайёр бўлган. Ётоқхонада эса қўйишмасди, ухлаймиз дейишарди, мен эса тонггача ўша чердакда куйлаб чиқардим. Тайёрлаш давридаёқ бу қўшиқ хақиқатдан зўр бўлади деган менда ишонч бўлган.

Нима учун ўша пайтдаги сизга машхурлик келтирган қўшиқлар бугунги кунда яхши сифатдагиси йўқ? Қайта куйламагансиз.

-Бугунги студияларни ёқмайдиган тарафи, мени овозимни 10 фоизи тушади. Илгариги лентага тушарди, хозир эса цифровой ва ораси очиқ бўлади. У эса тўлиқ бўлиб хеч бўлмаса овозни дардлари қоларди, бунда эса овоз қуп-қуруқ чиқади. Менга шуниси ёмаяпти.У пайтлар биз билан Анвар Тожиев ишларди, зўр овоз оператори. Хозир улардан сўрасангиз улар хам шуни тасдиқлайдилар. Ўша кишини даражасида операторлар хозир ёзишмайди. Керак бўлса 100 маротаба куйлаттирарди. Хозирги студиялар билан солиштириб бўлмайди, хозирги компьютерлар осон , овозни бўлаклаб улаб кетаверади</span>. Шунда дард бўлмайди. Мусиқа бирга чалиниб куйланиши керак. Хозир эса қуруқ куйлаб беришингиз керак. Мен эса соз чалиб куйлайман, бугунги студияларда куйлаётганингизда созни чалмай туринг дейди, (қатъий охангда) мен эса қуруқ айта олмайман. Мана бу панжам юрагимда айтаётган нарсамни чалиб ўша нолани беради. Шунда юрагим хам, овозим хам ўшани чиқариб беради. Ўша панжамдаги нолани эшитмасам, юрагим ишламайди, тамом! Ўша чиройлик нарсани айта олмайман, айтгим келмай қолади. Ўзингиз чалиб куйласангиз бошқача чиқади. Шунинг учун мана шу уюштираётган Хазрат Навоий, Жалолиддин Румий, Бобур Мирзо кечаларида ўзим чалиб куйлаяпман, ва ундаги билан студияда куйлаганларимни солиштирсам, студияда куйлангани қуп-қуруқ. Кейин томошабинларга қараб куйлаш керак, қуруқ деворга қараб куйласангиз юрагингиз ишламайди.

Тан олган шогирдларингиз?
-Илхом энг зўри. Илхом Жўраев, Асакада.

Жўраев? Қариндошингиз-масми?
-Онамни акаларини ўғли. Қариндошлардан яна укам бор санъатда, Халим Жўраев.

Нима учун улар хам бирдан куйлаб юборишди? Ё азалдан куйлашганмиди? (Шахсан ўзимни хабарим бўлмаганидан бу савол билан юзландим, вахоланки халқда улар азалдан таниш экан)
-Сизлар эшитмагансизда, имконият йўқ, ашулачилар кўп. Кейин сизларни компьютерингизда улар бўлмаган.

Лекин барибир Сиздан кейин чиқишди-да
-Йўқ. Ўша 1980чи йиллар хозирги Истиқлол саройида концертлар хам беришган. Маълум муддат ТВ ва радиоларда кўринмай қолганим боис, агар Шерали Жўраев телевизорда чиқмаса, биз хам чиқмаймиз дерди. Яъни мендан ўтиш бўлмаган. Одамийлик, мехр оқибат натижаси. Шунинг учун қурбон қилишса хам ушлаб туришарди санъатини.

Улар Сиздан илхомланиб қўшиқчи бўлишган-да?
-Ха. Бугун Илхом Жўраев куйлаган қўшиғини қўнғироқ қилиб телефонда қўйиб беришди. Жуда бир чиройлик куйлабди. Лекин бу қўшиғи билан менга оғир вазифа юклаб қўйди. Чунки мен тўғримда қўшиқ қилибди. Буни тинглаганимдан кейин жудаям ва янаям хушёр юришимга тўғри келиб қолди. Менга бу қўшиқни қўйиб берган одам йиғлаб гапирди. Йиғлаб юбормай деб ўзимни ушлаб, чидаб турдим. Қўшиқда жуда улуғ сўзлар айтилиб қўйибди ва бу билан менга жуда катта вазифа юклаб қўйилган.

Илхом Жўраев ижросидаги “Бахшида” қўшиғи матни.
Шоир Абдухолиқ Усмон

Эй хаёт юлдузлари, сизга бир моҳ куйласин
Маърифат осмони узра бошласин, рох куйласин
Куйлагувчи санъат ахлин мулкида шох куйласин
Иншооллох хазрати Довудга хамрох куйласин
Мазхари нуру Худо ё марду Оллох
Булбули хақ Шерали хофизуллох куйласин
Хазрати одамга жон оханг билан кирган эмиш
Халқ ризо сўз куй билан халқ хақ томон юрган эмиш.
Бази саркаш бу фикрга тил тиғин урган эмиш
Жонни тандан сўзни санъатдан узиб турган эмиш
Хеч этак ойни тўсолмас нури Оллох куйласун
Булбул хақ, Шерали хофизуллох куйласин
Хақ сўзи нури етиб ғамдин кўнгил шояд бўшаб
Тингласангиз яхшилар яхшилар бардам юринг ошни ошаб
Рахмат имон бирла бўлсин билсангиз ёшни яшаб
Хур малаклар хуш кутиб олсин суйиб жойлар тўшаб
Жўр бўлиб покиза рухлар хам рухуллох куйсин
Ишқу хақдан куйламоқ Машраби бир хислати
Маънавий покланса деб сизларга бахшдир санъати
Мен ғариб – ошиққа сизга тинглаш Оллох рахмати
Сизга Хақнинг лутфи бу охир замоннинг уммати
Хақ Мухаммад хурматидан лутфи Оллох куйласин
Булбул хақ Шерали хофизуллох куйласин

Хаётдан ўтганидан кейин қахрамон даражасида қилинган нарсалардан кўра тириклигидаги қилинган тан олишлар яхши эмасми?
-Мен ўткинчи дунё эканлигини жуда яхши биламан. Одамлар абадий эмаслигини хам биламан.

Сохангиз номни абадий қолдириши мумкин бўлган соха-ку
Оллохни иродаси бу, қай даражада бўлишини Худони ўзи билади. Ўша нарсаларга тўғри бахо бера олиб, кетиш борлигини хам жуда яхши биламан. Қачон келиши номаълум, лекин унга одам тайёр бўлиши керак. Юкни боғланг ғофиллар, карвон қўнғироғини чалиб қолди, ухламанг энди, юкни тайёрланг деган хофизнинг сўзлари бор. У қанақа юк бўлиши керак? Тўғрилик, поклик, мана шундай нариги дунёга олиб бориладиган гўзал юклар бўлиши керак. Яна бир хофизнинг форсча тилда айтилган гаплари бор (форсчана айтиб беради) , маъноси халиги чўпонларни адирларни >қийшиқ жойларида қурилган лойдан уйлари борку, ана ўша уйларни атрофини сел оляпти дейди. Ўша уйга ўхшатиб, умрингни атрофини сел оляпти дейди. У эрта-индин йиқилиши мумкин, энди қарилик яқинлашибди, соқолингга оқ кирибди. Шу паймонани яқинлашганидан шу оқлар хабар беради инсонга, хой Хожа хушёр бўл, ухлама, тайёргарлигингни кўр, дунёда шунақанги нарсалар борки сени чиройлик нарсаларга овора қилиб қаратиб қўяди, эсингдан чиқариб қўйиб, бир хамбол (юк кўтарувчи) умрингдан оз-оз кўтариб кетяпти бошқа ерга, сен эса бошқа чиройлик нарсаларга, хонимларга, уй ва бойликларга оворасан. Буёққа тайёргарлигингни кўрмаяпсан-ку, ухламасдан буёғини тузатиб қўй уёққа боришга дейди. Нариги дунёга борганда нима олиб келдинг деганида қараб ўтирасанми?-дейди. Шунинг учун хар бир инсон бунга тайёр бўлиши керак, ёши хам қариси хам. Юқоридаги саволга шу жавоб, ғам чекмаслик керак, умр шунақа нарса. Қандай яшадинг, қандай ўтдинг ва сени қандай эслашади. Бу томони бор, ўшангга тайёр бўлиши керак. Инсон ўзи билан хеч нарсани олиб кетмайди, фақатгина қилган яхшилигу ёмонлигини хисоб китоби билан боради. Орқангиздан биров лаънатлаб қолмаслиги керак. Эл-юртга, Ватанга, одамзотга, одамлар орасида яхши номингиз қолгани яхши, ёмон ном қолмаслиги керак. Халиги айтганимдек хаммага яхшилик тилаш керак, шу қаторида дўстларига хам душманларига хам. Бу дунёни хам у дунёни хам инсон борлигини билиш керак.

Сиз хақингизда куйланган у қўшиқни тинглаганингизда биринчи нималарни хис қилдингиз?
-Аввало Илхом Жўраевни хато қилмасин, адашиб қолмасин деб дуо қилдим. Қўшиқдаги гаплардан ўзимга юк юклатилаётганини сездим, демак мана бундай яна яшашим керак, яна қиладиган ишларим бор экан, маъсулият бор экан деган нарсани хис қилдим. Хар бир инсонни ўз салбий жихатлари бўлади, ана шундай жихатларимдан воз кечишга ундайдиган оғир юк юклатилганини сездим. Қўшиққа хам бир илохий, Худо томонидан танланган хофиз деган маънода ном танлашибди. Энди ўшанга мос бўлишинг керак . У қўшиқ айтилгач хамма сени шундай қабул қила бошлайди, албатта сен хам унга хос бўлишинг керак. Уларга шундай кўринаман-да, вахоланки қилаётган ишларимдаги хатоларни мен ўзим сезаман. Тоқатим етмаётгандир бирон нарсага, оғзимдан чиқиб кетаётган бир хил ёмон гаплар бордир, албатта бировни хақини емаймиз хеч қачон. Бу дунёда одам хато қилади, хеч бўлмаса бир қадам босганида билмасдан бир чумолини хам босиб қўйиши мумкин.

Бошидан қийинчилик ўтказган инсон келажакда кўп нарсани қадрига етади, тарбияда хам негадир қаттиқ тарбия кўрган, қийинчилик билан ўсган бола барибир бошқача бўлади. Сизни фарзандларингиз тўқчиликда катта бўлишди, хамма нарсаси бор. Тарбия тарафлама улар билан сухбатда сезган илк нарсамиз бу адабиётга бўлган қизиқиш ва адабиётни қадрлаш. Лекин уларни халқда барибир қандайдир бир кибрда айблашлари бор. Шу нарсаларни маъсулиятини қай даражада сезасиз, ва қадрига етсин деб уларни нималадандир чегаралашга харакат қиласизми? Хох молиявий бўлсин, хох санъатдаги ўз ўрнини топиш дейлик?
-Буларни хаммасини ўзига лойиқ чегараси бор албатта. Ўзини тарозиси бор, жа бир бемалол қўйиб қўйганим йўқ. Хисоб китоби ўзи билан, қийинчилиги, азоби хам бор ўзига лойиқ. Масалан истаганича ухлашмайди, тартиб қўйилган. Жуда кўп нарсалардан воз кечиши керак, одамлар қиладиган кўп нарсалардан булар воз кечган. Бемалолчилик эмас унақа, уларни ўзига хос қийинчиликларини ўзлари, мен ва онаси билади. Чунки хаёт шунақа, қийинчиликни кўрмаса, одам бўлмайди инсон. Азоб чекиши керак, уни баъзан тушунишади, баъзан йўқ, сиқилади, бизни яхши кўрмайди деб ўйлаши мумкин. Шунақа хаёлга борганида секин тўғирлаб қўямиз яна. Баъзан биз билан қўрқиб гаплаша олмайди хам.


Фарзандлари чизган чизиғидан чиқмайди.

Устоз санъаткорлардан баъзиларида тўй билан бўлиб фарзандларимизга етарли эътибор қарата оламаган эканмиз деб куйган оталарни хам биламиз. Мисол тариқасида Бобомурод Хамдамовни оилавий можаролари республика газеталарида хам ошкора қилинди.
-Оллохни ўзи асрасин. Уларни хаммасидан хабарим бор, фарзандларимга мактаб сифатида келтириб ўтаман хам. Бобомурод акани ўғиллари билан гаплашганман хам, тушунтира олмаганман. Бу хам бир пешонадир. Бир нарса бор, уни айтиш керак, ота-онангга сен нима қилсанг, сенга шуни боланг қилади деган гап бор, балки беъжиз эмасдир. Тўйлар ўз йўлига лекин санъаткор бола-чақасига қараши мажбурий вазифаси. Бизда хам имкониятимиз шундай, уёққа буёққа кетамиз, лекин жа бўлмаса қўлимизда телефон бўлади, кўрмасак мажбур қиламиз қани у деб. Хозир қаердасан дейман, студияда деса бировни жўнатиб юбориб текшираман. Дунёни ишлари шунақа, биз ота-онамизга бундай ишларни қилмаганмиз, шунинг учун болларимиздан хам ундай нарса кутмаймиз. Фақат бир азобимиз бу мен хам булар хам санъаткор.Кўчага чиқади, ошна-оғайнилари билан гаплашади, ким билан гаплашишига қизиқамиз мана шулар бизга азоб. Бир кўрган хатони кўрмасин дейман, инсон бир нарсани ушлаб кўрмагунча нималигини билмайди. Бу хаммага тегишли фақат бизни болларга эмас. Ким бўлишидан қатъий назар ота онасини гапига кириши керак, Худони ўзи адаштириб қўймасин.


Форумда бахс ва тортишув бўлиши оддий хол, лекин бу форум бир оиладек бўлиш ниятида очилганини унутмайлик!
 
SayyodСана: Жума-муборак кун!, 07-Янв-2011, 08:41 | Изох # 2
Рахбар
Гурух: РАХБАРИЯТ!
Изохлар: 1167
Тақдирланишлар: 0
Холати: Хозир йўқ
Сухбат охири

Ёш ўсиб келаётган хонандаларга пиар ва рекламадек манфаат хақида юқорида сухбатлашдик, лекин ёши ўтган инсон, Сизнинг даврингиздаги инсон Дадахон Хасановнинг интернет ва мобил телефонларига тарқалган Сизга бўлган хақоротомуз сўзларидан хабардормиз. Асли муносабатларингиз ёмонми? Бундай фикрлар билдириш учун камида инсонда қандайдир бир шахсий адоват бўлиши керак менимча.
-Бор, бор бечорада. Энди буни айтиш керак шекилли...Мажбур қиляпсизлар, айтмасам бўлмас…Дадахон Хасанов бизни ўша давримизда чиққан ашулачи бўлиб, “Лайло” деган қўшиқ билан чиққанди, у қўшиқ хам бир чўлоқ йигитни қўшиғи эди аслида. Яхши хонанда эди ўша пайтлар. Мен билан ундай адоватли муносабати йўқ эди... (иккиланади).. Энди тарихни эсга соляпсизлар-да, буни айтмаслик керак эди ўзи, бир концертда мени яхши кўрмайдиган бўлиб қолган. Стадионларда концерт бериб юрардик, Янги чиққан пайтим, хамма мени яхши кутиб оларди. Фахриддин Умаров, Таваккал Қодиров, Олмахон Хайитова ва бошқалар шу Фарғона водийсини айланиб келиб, Тошкент вилоятига келганимизда Бекободда концерт бўладиган бўлиб қолди. Концертни мен тугатардим. Шунча улуғ санъаткорлар тугатиши керак ўзи, лекин мен тугатардим , улар эса менгача куйлаб олишарди. Охирини тугатиш вазифаси менга қўйилганди, сабаби мен айтиб бўлсам томошабин кетиб қоларди. Мана шу Бекободдаги концертни охирини тугатмайман, хадеб тугатавераманми деб ёш болалик қилиб туриб олдим. Шу мени хатоимдир. Нега булар хаммаси ашула айтиб бўлгунча мен кутиб ўтираман дедим. Бири 2та, бири 6та, 10та куйлайдигани хам бор, кейин кеч бўлади , мен эса стадионда кечгача қараб ўтираман. Мен куйлаётганда эса санъаткорлар кетиб қолади, ўзим якка қолиб кетаман ва менга бўладиган халқни олқишларини, хурматини улар кўрмайди. Эртасига улар яна хеч ким эмасдек мен билан гаплашади. Мен ана шунақа деб ўйладим-да, бу мени хатоим, тушунмаганман, ёш бола бўлганман. Нимага булар мен билан хисоб китоб қилишмайди дейишни бошладим-да. Майли тақдир экан десам бўларди, йўқ мен бугун тугатмиман дедим. Рахматли директор бўларди, Фахриддин акдан тугатасизми деса у киши йўқ йўқ йўқ , ўртасидаман дедилар. Худо рахмат қилсин. Бошқалари хам унамади, Дадахонга айтилганда майли ўзим тугатаман деди. Халигилар айтиб бўлгач, мен Дадахон Хасановдан олдин чиқдим. Стадионларда 15-20та қўшиқ куйлардим, бу сафар 2-4тами куйлаб чиқиб кетдим. Дадахон Хасанов чиқиб қўшиғини бошлади, униям ўзини томошабини кутиб олди. Уни бир “Кўкрагингга кўкрагимни қўйсааам” деган ашулалари бўларди, ушнақа ашулалар айтардилар.

Иккинчи қўшиқниям бошладилар, мен эса чиқиб кета олмаяпман, мошинам хам йўқ, сахнани орқасида (ўрнидан туриб стулга ўтириб кўрсатиб беради) мана шундай қилиб стулда ўтирибман тугашини кутиб. Ха, мана эшитишарканку буниям, одамлар кетиб қолмаяптику деяпман ўзимга. Мана Худо турибди ўзимга айтаяпман одамларни ушлаб турадиган яна бошқа одам хам бор эканку, санъаткорларни орасида биринчи рақамлик эдинг, сендан бошқаси хам бор деб. Бир пайт чап ва ўнг тарафимдан стадиондан одамлар югуриб келса бўладими. Югуриб келиб мана шу стулим билан кўтариб олиб чиқиб кетишди сахнага яна. Дадахонни эса пастга тушириб қўйишди, мени қўлимни халиги боксёрга ўхшаб кўтариб туришибди. Менга яна мажбуран 20тача қўшиқ куйлаттириб кейин кетишди. Шундан буёғига у мени ёмон кўради. Бу одам шундан кейин менга нисбатан минглаб ишлар қилиб кўрди уларни айтмайман, айтсам қўрқиб кетасиз. У қилган ишларини айтмайман сизга (кулади) . Вой-бўў нималар қилмаган. Сиз айтган аудиони мен эшитганим йўқ, лекин биламан у инсонни нималарга қодирлигини, бундай одамлар Худога топширилади. Уларни менга қилган ишларини айтиб юборсам кино қилсангиз бўлади. Лекин улар бунга арзимайди. Оллох кўриб турибди.

Кўришиб гаплашиб тушунтиришга харакат қилмадингизми?
-Менга қизиғи хам йўқ. Худога топширдим. “Хасад” деган қўшиғим бор. Мамасиддиқ қизиқчининг Фарғоналик ёрдамчиси Хотамни юбилейида куйладим.
Иймонинг дўстингдур, хасад душманинг, Иймонсиз қоласан хасадгўй инсон. Борни кўрсанг хавас қил, Тўйни кўрсанг хавас қил, Бойни кўрсанг хавас қил, Хасаддан сақлан. Куйиб кул бўласан Хасадгўй инсон” деган сўзлари бўлиб,
“Яхшилик тиларман ўғилу қизингга,
Айтсам ишонмассан буни ўзингга,
Тангрим кўрсатажак буни кўзингга,
Лаънат тамғасини босиб қаро юзингга.
Ўғлингга дўстмассан хасадгўй инсон,
Қизингга дўстмассан хасадгўй инсон”
деган сўз билан тугайди. Хасадгўйга нима қилсанг хам ёқмайсан, яхшилик қилсанг хам йўқ деб унамайди.
“Тўн берсам кенг дединг, ёки тор дединг,
Киймасман ичида илон бор дединг,
Бу хаёт хаётмас, бир қимор дединг,
Йўқса нега сенга омад ёр дединг.
Сани дўст қилолмадим хасадгўй инсон.
От берсам минмадинг қашқаси бор деб,
Ўзингники нега учар тулпор деб

Қаранг отни минмаяпти қашқаси бор деб, мерседес, меники жигули деб.
“Тангрила тортишдинг дунёинг тор деб,
йўқса нега бердинг бунга такрор-такрор деб”
. Бундай одамларни кўраман, улар мен билан хам қучоқлашиб кўришишади. Лекин шунақанги ғазаб билан ўтиришади, 5-6 одам билан.
“Ўзингга ўхшаган беш тўртта дўстинг,
Маъқуллаб турасан бир-биринг сўзинг,
Лек доим тайёрсан имкон тополсанг,
Ўймоққа шай бўлиб бир-биринг кўзинг
Дўстингга дўстмассан хасадгўй инсон
Хеч кимга дўстмассан хасадгўй инсон”.

Қаранг-да, улар бир-бири билан ўтиришади, бир тўп бўлиб олишади, кейин бир бурчакка ўтиб олиб қимор ўйнаб бир-бирини ютишади. Бир-бирини қарз қилиб эртасига кўчада гапириб юришади, бўлмаса ўртоқ улар. Ёмонлашда бир хил ёмонлашади. Хасад шунақа ёмон нарса, ундан қутулиш керак одам. Ўзини еб тугатади, у хеч кимга дўст эмас, Ватанигаям, ошнасигаям, ўғлигаям, қизигаям дўстмас.

"Хасад" қўшиғини тинглаш, ёки кўчириш

Ўша сизни замондош санъаткорларни тўй ва концертларда учратиш мумкин, лекин Сиз каби теннис корти ва биллиярд хонасида эмас. Мана шу масканларда Сизни учратишларини кўп эшитамиз. Ўзингизни формада ушлаб туришми ё қизиқиш кучликми?

-Теннисни ёш болаликдан яхши кўраман. Чет элга борганда нимага бизда шу йўқ , нимага бизда ўйнашмайди дердим. Ўйнашар экану биз билмаган эканмиз. Хавасим кучли бўлган. Кейин мана юртимизда бу спорт тури хам ривожланиб кетди. Бошиданоқ хаммани юта бошладим, ошналарим сен бошқа ерда тайёрланиб келяпсан дейишарди. Бир тарафдан яхши ўзингизни формада ушлаб турасиз, жамийки аъзо ишлайдида. 3-5 соатлаб ўйнаб қоламиз. Лекин бошқа санъаткорлар у ерда йўқ, шу ошналарим билан ўйнайман. Улар кучли эмас ўйинда, хеч замонда бир тарафида уч кишини ўйнаганини кўрганмисиз (кулади) , бир томонида мен ўзим, бошқасида шу уч кишидан иборат ошналарим ўйнайди. Менга осон тарафи шу уч киши бир бири билан талашиб хам ютқазиб беради-да (кулади) Биллярд бу санъат. Доим ютаман деган одам хам ютқазаверади. Бир илохий қудрат хам бор. Янги чиққан пайтларим , биллярдни энди зўрға ўйнаётган пайтларим, тегмаса кулмасин деб қўрқиб зўрға ураман. Ўша пайтлар Наманганга бориб биллярдга кирдик. Кирсак бир стол бўш бўлиб қолганларида одамлар ўйнаяпти. Ўша бўшида бир бола битта тошни отиб ўзи ўйнаяпти. Биз шу столда биллярд ўйнаш истагини билдирсак (образга кириб ўхшатма қилади) “Ока, бу қимор ўйнайдиган стол, 25дан ўйнаймизми?”-деди. Мен пулдан хеч қачон хаётимда бир нарса ўйнамаганман десам, йўқ ока пулдан ўйнасангиз майли деди. Энди ургим хам келяпти, ашулачисанку, қўйсангчи, нима қиласан деяпман, шу пайт бахтимизга бир йигит кириб қолди. Мени таниб қолиб "Ха Шер ака келинг-келинг” деб кўришди. Халиги болани қўлидан кийни тортиб олди. У биллиярд бўйича чемпион экан, бирга ўйнашга таклиф қилди. Бир урганида шарлар ёйилиб кетиб, биттаси тушди хам. Иккинчисини урганди у хам тушиб қайтиб чиқиб “оғзи”га туриб қолди. Энди қанча шарлар турибди, қайсиниси билан хам урсам сал тегса тушиб кетадиган даражада турибдию, шу теккиза олмайманми деб қўрқаман-да. Миямда кимдир отиб юборавер деб таваккал фикр келди, шунда отганим тушиб кетяпти, қайсинисига урсам бирма-бир тушиб кетаверди. Кетма-кет 6та шар тушди. Ўзим хайрон бўлиб қўрқиб кетдим хам. Халиги чемпион шартта кийни қўйиб, “Шер ака бўлди, ўйинимиз тамом”деди. Мен эса қутулганимга шукур деяпман (кулади) . Бу омад. Бу ўйин ўзи шундай омадга боғлиқ. Хозир хам ўйнаб турамиз , энди ёмон эмас, яхши ўйнайман . <

Сиз билан боғлиқ миш-мишлар кўп. Болалигимда оддий халқда эшитган бири менга қизиқ туюлган. Кеч фарзандлик бўлганингизни биламиз, ўша пайтлар агар фарзандлик бўлсам бор йўқ пулимни ўчоққа олов қилиб халққа ош бераман деган экансиз. Шу бор гапми?

-Йўқ, ўзи у пайтлар пулимиз хам йўқ эди (кулгу) . Пул хам йиғилмасди. Хар куни эшигим тагида йигирматача одам турарди, таниш ва нотанишлар. Мени чўнтагимда бир ярим минг, икки минг сўм пулим бўларди холос. Доим чўнтагимда бўларди шу, бошқа пул тўпланмасди. Келиб сўраганга берилаверарди, улар эса қайтиб олиб келмасди. Тўйга пулга бормасдим, “договор” қилинмасди. Ўша тўйдан тушган пулни олиб созандалар билан бўлиб олардик. Бечорароқ одам бўлса, тўйни эгасига Худо баракасини берсин деб бир икки жойда ташлаб хам кетилган. Пулга бориш кейин пайдо бўлди.Қарасак уйимиз хам йўқ. Фарзандларимни онасига уйланганимда уйим хам бўлмаган, квартирада турардим. 40га яқинлашиб қолганимда уйланганман. Ўша пайтлар халиги гап тарқатадиган дўстларимиз нималар демади, эркак эмас, ўйинчилар билан юради ва хоказо.

Сўнгги саволимни беришга ўзим ният қилганман. Бир вақтлар куйлаган Сардорингман қўшиғингиздан сўнг мени Сардор дея номлашган. Бу қўшиғингиз мени исмим тарихи хисобланади. Шу қўшиқ тарихи хақида.

- Қоратош махалласида яшайдиган Абдуфаттох қизиқчини уйига мехмонга келувдим. (тасодифни қаранг, мени отам асли Қоратош махалласидан) Обид Алибоев деган бир терговчи дўстимиз бор, келиб қолиб “Бугун Расул Гамзатов аёлларни жуда зўр табриклади” деди. 8-март экан шу кун. “Сани ўнта эркак яхши кўрса, ичида мен борман, сани бешта эркак яхши кўрса униям ичида борман, мабодо сани бита эркак яхши кўрса, ўша менман. Мабодо сени хеч ким яхши кўрмаган бўлса, Расулни ўлди деб ўйлагин ” деб айтди деди. Зўр шеър экан дедим. Миямда қолиб кетди шу. Буни ашула қилиш керак дедим. Буни Расул Гамзатов русчада айтган бўлса, ўзи шеърияти қанақа экан, нима демоқчи бўлган аслида деб ўйланиб қолдим. Шу куни мехмонда қолиб ухлай олмадим. Бахтимга чўнтагимда ручка бор экан, дафтар эса йўқ. Чўнтагимни яна қарасам биров тўйга айтган таклифнома бор экан. Уни орқаси оппоқ бўларди, шунга “Агар сени ошиқларинг ўн мингта бўлса, билгинки уларнинг Сардори менман” деб ёзиб қўйдим. Индинига Самарқандга кетдим. Ўша ердаги Рахмон деган дўстим Шахрисабзга ўтадиган тоғдаги дарахтзорда бир хурматли танишимиз билан ўтириш бор деб таклиф қилди. Ўша ерда қўшиқ куйлаб турсам, халиги хурматли одам “Янгисдан хам борми?” деди. Эсимга шу келиб қолди. Ўша пайт атрофда булбуллар роса сайраяпти, халиги боши уч-тўрт қатор ёзилганку, ўша ерда “Булбуллар ичра тинмас забонман” деган сўз ўша ерда келди. Ўшани қўшиб туриб торни чалсам мусиқаси хам келди, кейин «Булбуллар ичра тинмас забонман, хамон ёнингдаман, танангда жонман. Агар ошиқларинг ўн мингта бўлса, билгинки уларнинг Сардори менман” деб куйладим. Кейин Бухорода тўйда куйладим.

Хотима ўрнида

- Одамлар шошган, замон тезлаган пайт. Телефон компьютер бўлиб , бир йилда битадиган иш ўн секундда битяпти. 100 йил юрадиган жойга 5 соатда самолётда бориб келиняпти. 5 соатда бормай, компьютерда ишни битказаётганлар бор. Замон тезлаб кетиб қолди. Жудаям, хаддан ташқари тезлашди. Бу билан шуғуланмай ўша қадимги холатда турганлар хам бор. Орада катта бир узилиш, фарқ бор. Узоқдагиларга Оллохдан сабр, олдиндагиларга Оллохдан инсоф, тўғрилик ва адашиб қолмасликни сўрайман. Хаммамизга хам сўрайман. Тез айланяптган замонга келиб қолдик, бировлар қиёмат яқинда бўлар экан деб жар соляпти. Уни хам ўзига яраша хикмати бордир. Балки қиладиган ёмон ишларимизни ташласак деган маънодадир. Оллохдан хаммани қалбига покизалик сўрайман. Адаштирмаслигини сўрайман. Кўтарилиб кетган меҳр-оқибатни қайтариб беришини сўрайман. Меҳр-оқибат ака укадан, қариндош уруғдан, қўши қўшнидан, ёру-биродардан, одам одамдан кўтарилиб кетган. Фақат бир нарса тўплаб, шуни ғажиб тугатиб оламанми, ё бола-чақамга қоладими, ё ундан кейингами деган холат хам бор. Уларгаям, бошқаларгаям, ўзимизга хам Оллохдан фақат яхшиликни сўрайман. Бу дунё хаммамиздан қолади. Еб адо қила олмаймиз барибир. Ризқу насибасини берганини, насиб қилганини еймиз, бошқасини ея олмаймиз. Мана буни ғажиб бўлмайди ( диван-креслога қарата) , мана буни еб бўлмайди (стол-стулларга қарата) , фойдаси йўқ. Шуни англаб етишни хаммага сўрайман. Нимага менга йўғу, унга бор дейишдан олдин ўтириб ўзи нимага менда йўқ, сабаби нимада, нимага бунақа бўлдим деб одам ўйлаб кўриши керак. Мен хеч нарсани бировдан кўрмайман, ўзимдан кўраман, мен ўзим сабаб бўлганман шунга дейман. Ё зўрлигинг, харакатинг, хунаринг, гапинг ё гапинг сабаб бўлади. Уни бировга қасд олиш учун бир иш қилмайман, хеч қачон ёмонни яхши йўқ қилмайди. Бутун дунёни қарасангиз ёмонни ёмон йўқ қилади. Одамларни қилаётган амалини кузатинг, хеч қачон ўзидан ўзи хеч нарса бўлмайди.Шунинг учун Худодан хаммага яхшилик, гўзаллик, боринг бойлик бўлсин, соғлик саломатлик, тинчлик ва олийжаноблик тилайман. Мени вазифам шу, мен шуни ўзимга вазифа қилиб олганман. Мен ўзгара олмайман, иложи йўқ. Дўстларгаям душманларгаям Оллохдан чиройлик сабр тоқат, тўғри ва покиза йўл тилайман. Ўзимгаям бола чақамгаям шуни сўрайман. Мен ўзимга ва оиламга нимани сўрасам уларгаям шуни сўрайман, адаштириб қўймасин Оллох!

Сухбат бошида айтганимдек бошқалар каби холатга тушмадик. Аксинча, деярли 4 соат этган самимий ва кўтаринки кайфиятда ўтган сухбат тугагач, мехмон бўлмасдан кетишимизни истамади ва кейинги ташрифимиз айнан унинг мехмондўстлигидан бахраманд бўлишимизга сўз берганимиздан сўнг, ўғиллари билан чиқиб кузатиб Зоҳир Шоҳга бизни олиб боришини айтиб хайрлашди.

Sayyod сухбатлашди

Суратлар Феруза Фаттахова

Барча суратларни томоша қилмоқ


Форумда бахс ва тортишув бўлиши оддий хол, лекин бу форум бир оиладек бўлиш ниятида очилганини унутмайлик!
 
YoJiKСана: Жума-муборак кун!, 04-Мар-2011, 13:44 | Изох # 3
Рўйхатда
Гурух: VIP
Изохлар: 20
Тақдирланишлар: 2
Хурмат даражаси: 1189
Холати: Хозир йўқ
flower Бошкалани игво кими сухбатлашадиган Хонандаларимиз хам боракану!!!!!
Ижодизга барака берсин!


В мире много всего вредного...вот Я, например!
 
GULIСана: Шанба, 30-Апр-2011, 15:59 | Изох # 4
Рўйхатда
Гурух: Янги аъзо
Изохлар: 4
Тақдирланишлар: 0
Хурмат даражаси: 13
Холати: Хозир йўқ
smile omadini bersin
 
___angel___Сана: Якшанба, 19-Июн-2011, 02:40 | Изох # 5
Рўйхатда
Гурух: Янги аъзо
Изохлар: 43
Тақдирланишлар: 0
Хурмат даражаси: 33
Холати: Хозир йўқ
gap yo` omad ulaga.

Добавлено (19-Июн-2011, 01:40)
---------------------------------------------
gap yo` omad ulaga.

 
  • Страница 1 из 1
  • 1
Поиск: