| Sayyod | Сана: Шанба, 27-Фев-2016, 07:05 | Изох # 2 |
 Рахбар
Гурух: РАХБАРИЯТ!
Изохлар: 1167
Тақдирланишлар: 0
Холати: Хозир йўқ
| Sayyod: Бугун 14 февраль буюк мутафаккир Бобурнинг таваллуд айёмига бизнинг машхур ва таниқли шоирамиз Рислиғой Хотамова билан сухбатимиз тўғри келди. Ундан аввал бир неча бор сухбат қиламиз деб режалаштириб қўйгандик, лекин қарангки шу бугунги кунга тўғри келиб қолди. Бу сизни тошкентга келган вақтингизга тўғри келди адашмасам, яъни Гулсанамхон Мамазоитованинг концерт дастурлари сабабли. Уларнинг бу йилги концерт дастурларидаги қайси қўшиқларинннг шеърлари сизга тегишли?
Рислиғой Хотамова: “Тун менга берар азоб” (куйлаб беради) деган бир дардли, йиғлаб йиғлаб ёзган шеърим бор эди. Янгилик қилиб шуни куйладилар. “Давлат бергин йигитга тақдир” деган шеър ёзгандим, шуни хам жуда чиройли ижро қилиб бердилар, мазза қилиб эшитиб ўтирдим.
Sayyod: Бугунги кундаги сизнинг ижодий хамкорингиз фақатгина Гулсанам Мамазоитовами ёки бошқалар билан хам ишлаяпсизми?
Рислиғой Хотамова: Озодбек Назарбеков, Гулсанам Мамазоитова, Хосила Рахимова хам. Хаммалиги билан “жичча жичча” дейдику.
Sayyod: Рислиғой исмининг ўзи хам шеърдан олинган сўздек худди, ажойиб. Тўғрисини айтсам, кўпчилик айтолмаган хам. Ўзи “Рислиғой” исмининг маъноси нима? Очиғи, мен хам билмас эканман.
Рислиғой Хотамова: Кичкинагина тарихи бор, айтиб ўтиб кетаман. Мен туғилганимда отам оламдан ўтиб қолганлар. Кейин отамни рисқини, умрини гўдагига берсин, рисқи бутун, умри узоқ бўлсин деб деб Рислиғой қўйишган ва озгина безак бериш маъносида “ой” сўзини қўшиб кетишган.
Sayyod: Унда “Рисқиой” бўлмайдими? Ўзи борми яна шунақа исм? Хеч эшитганмисиз?
Рислиғой Хотамова: Унда хунук бўлиб қоларди. “Рислиғой” чиройлироқ. Ха бор, жуда камёб, лекин бор, битта мен эмасман. Одатда шунақа холатлардан бу исм қўйилади.
Sayyod: Кўпчиликда ўсмирлик даврида ўтиш даври бўлади. Лақаб ва шу кабилар бўладику, ўша пайтларда хеч хохламаганмисиз исмингизни ўзгартиришни, масалан, “Нега мен Лайломасман” ёки “Шахнозмасман” деб.
Рислиғой Хотамова: (кулади) Йўқ, лақаб олмаганман. Жуда омадлилигимданми, роса ёқимтой ва яхши бўлганман, хамма билан чиқишиб, хеч ким билан урушмай, хамма билан бир меъёрни ушлаб юрганим учун бўлса керак, хеч ким лақаб қўймаган.
Sayyod: Хозир хам шундайсиз
Рислиғой Хотамова: (кулади) Исмим қачон ёққан айтайми? Яхши эслолмаяпман айнан кимнинг концерти эди, биринчи маротаба Озодбек Назарбековнинг ёки Озода Саидзоданинг ...менимча Озоданинг концерт дастурида, Рислиғой Хотамова дейишганида қандайдир “жаранглаган”. Энди у пайтларда анча катта бўлиб қолгандим, ўшанда ёққан. Унгача эса ичимда нега исмим бунақа деган нарса бор эди. Сабаби исмим отамнинг оламдан ўтганини эслатиб туради. Фақатгина шунинг учун, бошқа муаммоси йуқ.
Sayyod: Лекин хеч тахаллус ўйламагансиз-а?
Рислиғой Хотамова: Йуқ, шу Рислиғой Хотамова ёқди. Тамом.
Sayyod: Сиз ўзи қанақа шоирасиз? Яъни борку, қандардир “парткомитет” шоирлар ёки адабиёт ва санъат ташкилотларидаги ва кейин вақт ўтиб сенатор бўладими ва хоказо . Энди борку хар хил тақдирлар. Сиз қандай шоирлар тоифасига кирасиз? Шунчаки хобби сифатида ўзингизча ёзганмисиз ёки ўша қандайдир уюшмаларнинг аъзосимисиз? Расмий шоирамисиз?
Рислиғой Хотамова: (кулади) Йўқ, йўқ мен хеч қандай уюшмаларга аъзо эмасман. Мени бу сохада бирор бир расмий тасдиқланган ютуғим хам йўқ. Сардор, мен қачонки (юрагини кўрсатиб) қалбим эзилди, қачонки куйди ё ёнди, ўшанда сиғмай кетгани учун ёздим. Ёзаётган вақтим бу кимгадир ёқсин, кимдир танқид қилсин, кимдир бошига кўтарсин деб ёзмадим. Мени бир сирдошим, бир дардкашим йўқ, узоқ вақтлар шахсий дардларимни айтиб дардлашадиган инсоним бўлмаган, ана шу пайтларда ичим тўлиб кетди, мен шеър ёздим. Жуда кеч ёздим, 18-19 ёшимда шеър ёздим.
Sayyod: 18-19 ёш бўлса ёшку бу.
Рислиғой Хотамова: Ха, баъзилар борку болалигидан(урғу бериб) бошлаб ёзади. (кулишади) Мовий осмонни кўриб ёзадику, менда шундай бўлмаган. (кулишади) Кейин қўшиқчи бўлмоқчи бўлдим, ўзи мутахассислигим бўйича қўшиқчиман, Маданият олийгохини қўшиқ ва рақс бўлимини тугатганман, қўшиқчи деган диплом беришган. Қўшиқчи бўлишни хохладим, шеърлар ўқидим, қандайдир шеърлар “юрмади” қўшиққа, ўзим басталаб, ўзим қўшиқлар қилмоқчи бўлиб, ундан қидириб, бундан қидириб топа олмаганимдан кейин ўзим ёзиб юбордим. Шеъриятга кириб қолишим шундай бўлган.
Sayyod: Нега куйламадингиз?
Рислиғой Хотамова: Ўқишга кирдим, ўқидим. Мақомга ўқидим. Кейин.. (ўйланиб) Юлдуз Усмонова менга бир зўр гап айтдилар. “Сенда санъаткорнинг характери йўқ, сендан қўшиқчи чиқмайди” дедилар. Хақиқатда мен ўзимни атлас кўйлакларда тасаввур қила олмадим. Қўшиқчилар билан юрдим, ижод қилдим, кўрдим, менда хақиқатда қўшиқнинг характери йўқ экан.
Sayyod: Қанақа бўлиши керак экан қўшиқчининг характери? Бонкадан чой ичиб, камерага эгилиш керакми? Сўкиниш керакми? Кимнидир кўра олмаслиги керакми? Танқид қилиши, урушиши керакми? Ёки навбат талашиши керакми? Қандай бўлиши керак экан? Бугунги кунда кўраяпмизку, қўшиқчининг характери деган нарса бу фақат салбий нарсаларни кўрсатяпти, намунасини кўрмаяпман.
Рислиғой Хотамова: (Кулади) Мана шу салбий нарсалар. Худди шулар.
Sayyod: Мен қўшиқ куйлашдаги характерни, ижодий характерни тушунаман. Лекин бу ерда қандай характер бўлиши кераклиги хақида..
Рислиғой Хотамова: Жуда тортинчоқсан, жуда ёпиқ инсонсан дейишди. Юлдуз Усмоновани гапини гапириб қўя қолай: “Тортинчоқсан, жуда хам ёпиқсан, сени мен тасаввур қила олмаяпман бу санъатда” дедилар.
Sayyod: Майли, бошқалар нима дейишди?
Рислиғой Хотамова: (кулади) Бошқалар “ қўшиқ айт, овозинг яхши” дейишди. Мен қўшиқчиларни, уларнинг хаётини кўрганимдан кейин қўшиқчи бўлгим келмай қолди. Ундай хаётни мен кўтармайман. Биласизми, машхурлик, кийиниш, у концертдан бу концертга, тўйма тўй юришлар.. мен ўта жим одамман, менга ундай шовқинли хаёт ёқмайди.
Sayyod: Бундай жим санъаткорларимиз хам борку, масалан Кумуш Раззоқова, Насиба Абдуллаева Қаранг, хар хил тоифалилар бор экан.
Рислиғой Хотамова: Уларда хам барибир... (ўйлаб) йўқ, мен ундай тоифадаги қўшиқчи бўлгим йўқ.
Sayyod: Энди сиз хам, Юлдуз Усмоновани олдига “Юлдуз опа, мен хам Юлдуз Усмонова бўлгим келяпти” деб боргандирсиз-да. Улар хам сизга қарасалар, хеч хам Юлдуз Усмонова эмассиз, тушуняпсизми? (кулишади)
Рислиғой Хотамова: Ўзи бировнинг гапига қараб кўп хам иш қилмайман, асли шу нарса озгина ўйлантирган эди-да ўзимни хам. Кейин санъаткорлар билан шахсий мулоқотларим кўпайганидан кейин, мен санъаткорларни ёмон демоқчи эмасман, уларнинг хаётидаги ташвиш, уларнинг хаётидаги жараёнлар менга ёқмайди.
Sayyod: Артистларга сизнинг номингизни тавсия қилган шеърингиз қайси бўлган деб ўйлайсиз? Қайси шеърингиз қўшиқ бўлганидан кейин Рислиғой Хотамова деган шоира бор экан деб, сизни танитиб, таклифлар бошланган?
Рислиғой Хотамова: Астойдил қидиришни, астойдил излашни Озода билан ишлашни бошлаганимдан кейин, аниқроғи “Андижонлик безори” қўшиғидан кейин бошлашган. Унгача хам “Сен бўлмасанг бошқаси” хам, “Алам, алам” (куйлайди) қўшиқлари хам чиройли кетти, лекин менимча “Андижонлик безори” менга “визитная карточка”(ташриф қоғози) бўлди. Кейин Озоданинг 2004-йилдаги концертида фақат бир ўзим ишладим. Бундай нарса менга насиб қилди. 2004-йили хеч қайси бошқа шоирларни аралаштирмай, Озода билан бир ўзим ишладим. Хурсандман бундан, халигача бу альбом эшитилади.
Sayyod: Альбомни номи қандай эди?
Рислиғой Хотамова: “Орзуларим” эслайсизми шу альбомни?
Sayyod: Ха, ха эслайман. “Кўнгил” ва “ёр-ёр” қўшиқлари хам сизникими?
Рислиғой Хотамова: Хар бир қўшиқ биттадан янги мавзу бўлган, бўлса ўша 20 та қўшиқлар. “Ёр-ёр” меники эмаску, “Кўнгил” меники. Шундан кейин қидиришни бошлашган менимча.
Sayyod: Сиз тўғрингизда сирли ва мавхум Рислиғой дейиш мумкин. Сиз хақингизда маълумот йиғиш қийин. Масалан, кўпчилик хақида кўрамиз, кеча 4 та шеър ёзганидан кейин фотосессиялар қилишади “Қадрдонларим” деб, орқада ўзи шеър ёзиб бермаган санъаткорларнинг хам расмларини қўйиб расмларга тушишади. Китоблар, плакатлар чиқаради. Хар битта байрамда оилавий расмларга тушиб кўратишади, Хайит ва бошқа сабаблар.. ва хоказо. Ашула хам этиб юборишади, клипларда хам киноларда хам чиқишади. Нега сиз хеч қаерда йўқсиз? Хеч бўлмаса Рислиғой Хотамованинг китоби чиқибти деган гапни эшитмаймиз ёки бехабар қолдимми?
Рислиғой Хотамова: Китоблар-ку чиқти. Мен хаттоки китобимни хам “чиқти” демабман. Ўзи шоирнинг мехнат махсули деса, шу китоб-ку, тўғрими, шуни хам “мен чиқардим” демабман-да, чиқибти, тарқабти ва сотилибти. Китоб чиқардим.
Sayyod: Китоб чиққанидан қандайдир фойда кўрдингизми?
Рислиғой Хотамова: Ха, ер сотиб олдим (кулади)
Sayyod: Ие..(ажабланиб) шу даражада яхши фойда чиқадими китобдан? (камерага ортига қараб) “Планга ёзиб қўй, китоб чиқарамиз” (кулишади) Ер сотиб оладиган даражада.. яхши, қойилман лекин.
Қайси жонланган сатрларда йиғлагансиз? Сухбатимизни бошида айттингизку қайсидир қўшиқни йиғлаб ёзганман деб, қўшиқ бўлиб куйланган қайси шеърингиз йиғлатди?
Рислиғой Хотамова: Мени жуда хам қаттиқ йиғлатган, халигача йиғлатади, “Бургут ерга қўн энди” (куйлаб беради) дейиши Отабек Мухаммадзохиднинг. Мен отам учун 20 йил шеър ёза олмаганман, укажон. Онам учун жуда кўп шеър ёздим, отам учун ёзолмадим, бир нима сиқиб, бир нима ушлаб тураверди (юрагини кўрсатади), охири ёздим.
Sayyod: Балки отангизни билмаганингиз учундир, чунки сиз туғилганингизда оламдан ўтганлар деяпсизку
Рислиғой Хотамова: Шунинг учун хам. Қандайдир балки онамни аядим, балки ўзимни аядимми билмайман, отам йўқлигини инкор қилиб келдим-да охири чидай олмай ёздим. Хеч қачон хеч қайси қўшиқчига “Мана бу шеъримни айтинг” демаганман. Мен бахтли шоирман, мендан сўрашган. Отабекнинг тақдири менинг тақдирим билан ўхшашроқ. Мен отамни кўрмаган бўлсам, у тўймаган. Отабек менинг яқин дўстим, унга қўнғироқ қилиб, “Шундай шеър бор,Отабек, айтинг шуни” дедим. “Айтасизми” ёки “Эшитиб кўрасизми” эмас, “Айтасиз”дедим. Шеърни бериб юбордим, у айтди қўшиқ қилиб, халигача “Бургууут” дейишига йиғи келади. Шу сатрчалик мени бошқа нарса йиғлатмаган. Яна бир нарса, Озодбек қўнғироқ қилиб, “Битта қўшиқ ёздик, бир эшитиб кўринг, асрларга татигулик қўшиқ бўлди” деди. Адашмасам, худди шундай деди. Мен ўша пайтда кўчада эдим, телефонимни ўзида эшитдим. “Бахтин кўринг Ўзбекистон боласини” (куйлаб беради). Шу қўшиқни тўлиғини эшитдим, хамма ерим “жизиллади”. Менинг шеърим. Шу қўшиқнинг қаерида йиғлайдиган жойи бор, билмайман, қаттиқ хаяжонлантирган. Йиғлатган қўшиқ “Бургут” бўлса, энг хаяжонлантиргани шу Ватан хақидаги қўшиқ бўлди. Анча бўлган ёзилганига. “Дарё тошса, кенг денгиз тўлади-да” (куйлаб беради) “Баркамол авлод” йилида айтилган бу қўшиқ. Халигача қаердадир эшитиб қолсам, бўғзимга (кўрсатиб) бир нарса тиқилгандек бўлади, билмайман.
Sayyod: Ватанпарварлик ҳисси бўлса керак.
Рислиғой Хотамова: Балки, мен хақиқатдан хам ватанни яхши кўраман.
Sayyod: Бастакор Гавхар Матчонова билан сухбатимизда айтгандилар: “Санъатга кириб келаётган аксарият аёллар мана мен эрим билан ажрашяпман, шу дардим бор, шуни шеър ёки қўшиқ қилиб беринг ва шу билан санъатга кириб келай, деган ниятда” , шуни кулиб “Ундай ниятда келиш керак эмас” деб гапириб бердилар. Лекин билишим бўйича умумий шу ижодга туртки бўладиган, айниқса шоираларда қандайдир бир дард бўлади. Менимча дарди бўлмаган одам бунақа яхши шеър ёза олмайди. Сизга хаётда қандайдир битта холатми балки, билмадим, балки анча холатларми туртки бўлган? Ёки табиатанми?
Рислиғой Хотамова: Шоир туғилади. Бошқаларни билмадим. Шеърият тарбиялаб, зўр қилиб юбориб бўлмайдиган соха. Туғилмаган бўлса у бўлмайди. Ўргатиб бўлмайди. Мен туғилганимда шундай туғилдим, хозир хам шунақаман.
Sayyod: Мен кўпчилик шоирларни биламан. Жуда кўпчиликни кўраман, шеърларини ўқийман. Лекин негадир юракка тегмайди. Чиройли сўз танлабти, ха бўғинга тўғри тушибти, мавзу зўр, лекин негадир таъсирланмайман. Мана шу нарсаларни ўргатиб бўлмайди демоқчисиз-а менимча?
Рислиғой Хотамова: Мана шуни ўргатиб бўлмайди. У ўша қофия қилишни ўрганади, сиз айтганингиздек чиройли сатрлар теришни ўрганади ва шуни шеър деб ўйлайди. Кейин “мен зўр шеър ёздим” дейди. Албатта сунъий нарса сунъий-да. Сунъий нарса сунъийга таъсир қилади, жонлига таъсир қилмайди. Агар сиз “қофияси тўғри келдими, вазн ўтиб кетмадими, мана бу сўзи нотўғрими” дедингизми, у шеърмас. Шеър у 1-2 дақиқа ичида шундай қуйилиб келади ўзи, аранг улгуриб қоласиз ёзиб олишга. Мана шу шеър. Бошқаларини билмайман нималиги. Шогирдларим келишади, мана шеър деб. Мен “нега ва кимни алдаяпсан ё алдамоқчисан, ўзингни алдашни бошладинг, энди бошқаларни хам алдамоқчисан” деб айтаман. Орасида бор зўр ёзгани хам, лекин ёза олмаган бўлса айтаман. Шеърни ўқиган одам таъсирланиши керакми? У катта бўлиши, китоблар ўқиши ёки фалсафани титиб, Юнон Рим ёки Хинд фалсафасини билиши керак эмас. Ўзи ўзбекнинг хаммаси қалбан шоир, улар туғилди. Ёзса ёзмаса шоир. Шундай миллатнинг боласи.
Sayyod: Худди Хиндлар туғилибоқ ашулачи бўлгандек..
Рислиғой Хотамова: Ха, ўзбеклар туғилибоқ шеър ёзади, асли. Шеърлар борку қандайдир тасвирлар-да, улар шеър эмас. Шунда олиб келишган дафтарини ёпаман-да қайтариб бериб, “йўқ, сендан шоир чиқмайди” дейман. Балки хафа бўлар, балки хурсанд бўлар билмайман.
Sayyod: Балки уларнинг аксарияти сизга шеърларини олиб келганда, менинг хам шеърим қўшиқ бўлсин деган мақсадда олиб келса керак-да. Шунақаси бўлганми? Шогирдлардан кўтарганларингиз бўлганми? Ким биландир таништирибми.. Шеърларидан қўшиқ бўлиб чиққанлари бўлдими?
Рислиғой Хотамова: Шогирдлардан бирон бир шеърини қўшиқ қилишга ёки кўтаришга арзигани хозирча хали бўлмади.
Sayyod: Сиз Юлдуз Усмоновага шеър ёзганмисиз?
Рислиғой Хотамова: Ха ёзганман. “Шайтонга бўйсунган юраклардан” бошланди, “Атиргул” да тугади (куйлаб беради)
Sayyod: “Шайтонга бўсунган юраклар” халиги СССР даврларидан бери бор қўшиқку, сиз ўшандан бери бормисиз (кулиб юборишади) Мен ўзимни “динозавр” деб юрибман, даврдош экансиз-у (кулиб юборишади) Агар сир бўлмаса, ёшингиз?
Рислиғой Хотамова: 1974 йилгилар неччига кирди? (кулишади) 41 га кирдим шекилли. Қадим 1974йилнинг 3 ноябрь куни таваллуд топганман.
Sayyod: Лекин ўхшамайсиз. Демак “Арслон”(йили) ва “Чаён”(ой) бўлар экансиз.
Рислиғой Хотамова: Ха, иккитаси хам вахший.
Sayyod: Юлдуз Усмонова ва Озода Нурсаидова билан ишлагансиз. Фикрим хато чиқиб колмасин деб ўйлаяпман, вафо ёки шу каби тушунчалар билан боғлиқ эмас саволим. Шунчаки, қандайдир даври бор инсонлар билан ишлаяпгандек бўлиб қолаяптган экансиз-да. Ўша вақтларда Юлдуз Усмонова, Озода ва бугунги кунда Озодбек ва Гулсанам. Бу нима билан боғлиқ? Ёки Озода ва Юлдуз опа ўзлиги чақиришмайдими? Нима учун уларга шеър ёзмаяпсиз халигача ёки хозирги вақтларда?
Рислиғой Хотамова: Йўқ, Озода билан ишлаяпмиз. “Бир қарадим, икки қарадим, яна қарайму” (куйлаб беради) Озоданинг битта тарафини айтиб ўтмасликни хеч хам иложи йўқ, улар менга бир зўр гап айтдилар, мен халигача ўша гап таъсиридаман, “Дўстим, менга шеърларни ё сиз ёзиб берасиз, ёки ўзим ёзаман, агар иккаламиз хам эплолмасак унда қўшиқ айтмайман” дейди. Озода мени танигандан кейинги ижодида бошқа шоир аралашган қўшиғи йўқ. Менга айтган ўша гапида турди. Мана охирги ёзганларимиздан “Мухлисларим соғиндим”, яна “Эътироф” қўшиғи, булар хаммаси меники. У билан ишлаяпман.
Sayyod: “Ёр-ёр”ни ким ёзган? Бошқа одам ёзган дедингизку.
Рислиғой Хотамова: Унда мен шахсан танимас эдим Озодани. Лекин билар эдим Озода деган бир ширин нафас хофиз борлигини, ўзини танимагандим. Мен ўша “Гадонинг душмани гадо” (куйлаб беради) билан кириб келдим. Энди Юлдуз Усмонова билан ишламаяптганим сабабини ўзим билмайман. Алоқамиз йўқ улар билан. Оралар узилган ўша вақтлар. Мен хамма билан ишлайман, шунчаки ким биландир зўр, жуда омадли чиқади ишимиз, кимлар биландир ундай эмас.
Sayyod: Икки ўт орасида қолиб кетиш деган сабаб бўлармикин? Ёки қайсидир хонандалар ўзи кутадиган режимда бўлади, масалан Юлдуз Усмонова балки кутадиган хонандадир. “Қани олиб келсин, нимаси бор?” деб. Билишимча, сиз Озода опа билан кўпроқ дўстсиз. У ерда “Мен оборайми у келсинми, кутаман” деган нарсалар йўқ.
Рислиғой Хотамова: Йўқ, дўстона муносабат. Жуда катта дўстлик бор. Энди Юлдуз опа билан сиз айтгандака (уятчанлик образини кўрсатиб беради ) мана шунақа пайтларимда, хеч нарсани тушунмаган вақтларимда танишганман. Шеърларинг борми деганида мана деб ичида 80 та шеъри бор дафтаримни берганман. Биз Юлдуз Усмонова билан ижодий жараёнда ўтирмаганмиз. Бирга ўтириб ишлаб, унақа нарсалар бўлмаган. Бир мартта менга “ёр-ёр” хақида бир қўшиқлари бор эди, “мени суймаганга ёр айладилар” (куйлаб беради, мана шу қўшиқни янги ёзаётган пайтларида фортепианони чалиб айтиб берганлар. Юлдуз Усмоновани шу жараёнда кўрганман. Озода билан эса (бошини ушлаб) мана шундай қилиб бирга ишлаганмизку. “Қатиқ келди” дегунгача ишлаганмиз (кулиб юборишади). Рости, кечаси ўтириб ишлаганмиз, “Сут қатиқ қаймоқ келди” деса мен шундоқ кетардим. (кулишади) ўша пайтгача (тонггача) ишлаганмиз. “Бу мавзу бўлади, буниси бўлмайди” деб, жанжаллашиб хам ишлаганмиз-да. Озодага хазиллашиб “Ростан хам мен билан ишладингиз, сизга мендан бошқаси чидамайди” деб айтаман.
Sayyod: Айтишадику, бир бирига “тушган” деб, шундай бўлгандир
Рислиғой Хотамова: Ха шундай бўлди. Чунки Озода ичингиздаги йўқ нарсани хам тортиб олади. Мана шунақа аура унда. У фақатгина санъаткормас-да, у ижодкор.
Sayyod: Лекин жуда суст бугунги кунда. Ижод деймизми ёки шеър йўқми.. Қаранг, сиз Озода билан ишлагансиз, мен таққослаш бўйича эмас, ўша шоирани хам қандайдир қалби бўлгандек, хонанданики хам бўлиши керакмикан деб ўйлайман. қалбни титратолмаслик.. . Шу шеърларингиз Гулсанам ва Озодбекка тушмаяптими дейман-да. Масалан, Гулсанамнинг айтган қўшиқларидан “Ёр-ёр”ни эшитганимда Рислиғой Хотамова ёзган дегандим, топибман-а? Топдим. Вахоланки, бир хил сўзлар эмас, лекин ўзи нафаси сезиларкан. Қалбга қандайдир яқин келди-ку, лекин кўпроқ “грамотность”га, масалан нотага тушиш, махорат билан куйлаш, тонда туриш ва хоказоларни чиройли қилишади-ю лекин қалбни беришмйдими ёки хис қилишмайдими ўша дардни. Бунақа дардни кўришмганигами дейман-да. Масалан сиз ёзган шеърларингизни улар айтганида Озода айтганчалик даражада етиб бормайди одамларга. Бу менинг фикрим.
Рислиғой Хотамова: Бу тўғри. Озода мени нечта шеъримни айтган бўлса, яралишини кўзи билан кўрган. Мен шеърларимни Озодани пешонасида ўтириб битирганман. Телефонда, телеграм ёки вацап орқали биронта шеър ўқиб бермаганман унга. Хар бир шеърни Озоданинг хонадонида, ўзининг олдида битирганман. Масалан, ўша сиз “ёқади менга” деган қўшиқ, “кел энди бир тўйиб йиғлаймиз кўнгил” шеърини у билан дардлашиб, йиғлашиб ўтириб, энди ўзимизнинг дардларимиз бор-ку, эзилиб юрак куйган вақти, кечаси соат 2 ларда мени уйимга ташлаб, ўзини уйига кетган. У уйига етиб бормасидан шу “Кўнгил” шеъри битди. “Дўст, битта шеър ёздим, ўқиб берайми” деб ўқиганимда, қайтиб келиб, йиғлаб йиғлаб олиб кетган шу шеърни. Хозирги хонандалар қанақа бўляпти, “мана бунақа шеър ёзиб беринг” деб телефон орқали айтади, хоп ёзиб берасиз, ёқса айтяпти. Шеърни шунчаки ёзиб қўйсангиз хеч ким эшитмайди уни. У пайтдаги шоирнинг кўзидаги кўз ёши, у вақтдаги шеърнинг таъсиридан шоирнинг қалтираяпган қўлини билмайди. Шеър яратилиш жараёнида қанча қанча асаб кетади, мен буни биламан. Менда шунақа холатлар бўлади, масалан бир фарзандсиз билан гаплашсам, ўзимни фарзандсиздек сезаман, бир ёлғиз билан гаплашсам ўзимни ёлғиз сезаман, одамлардан оламан. Шунчаки ўтиб кетолмайман. Энди шеърни ёзяпганимда ўша одам бўлиб йиғлаб ёзаманми, у жараённи кўрмай, тайёр шеърни айтганидан кейин қўшиқ тегмайди-да дилга. Мен ижод қилишни соғиндим деб кўп айтаман. Мен сиқилишни, ўйлашни, мавзу қидириб, одамларга ёқадиган бир нималарни одамларнинг ўзидан олиб, одамларнинг ўзига қайтариб беришни соғиндим. Лекин хозир ундай ижодкор йўқ.
Sayyod: Озода тирикку.
Рислиғой Хотамова: Озода тирик, лекин Озоданинг чиройли қўшиқларини, билмадим етказиб беришни билмаяпти шекилли, бор унда хозир хам.
Sayyod: Балки хозир бориб, шу соғинган нарсаларингизни ўша даврларни эслаб “Эй дўст, кел ишлаймиз” демайсизми? Ижодда бохона эмас “запрет”, фикрим бўйича. Балки қайси тарафламадир синдириб турар, бошқа тарафдан балки кўнгилни туширтириб турар, айтмоқчи бўлганим, ижод майдонида кураш хам ижодий бўлиши керак деб ўйлайман, масалан, кимлардир бошқа нарсага чуқурлашиб кетишади, гап сўзлар, “мени видеоимни Озода тарқатибти” дейди, “йўқ тарқатмаганман” ва хоказо. Мана шунақа нарсалар билан кенг оммага кўриниб тургандан кўра, менимча, ижод билан кўринган яхши. Буни ўзларига хам айтгандим, “Бўлади” дедилар ўзлари, кўрамиз энди. Балки соғлиқ билан боғлиқ муаммолар хам бўлдими, билмайман.
Шўх қўшиқлар хам ёзиб турасизми?
Рислиғой Хотамова: Ёмон “қиламан” шўх қушиқларни (кулиб юборишади)
Sayyod: Йўғе? (кулади) Қайси қўшиқлар? Бугунги кунгача билганларимиздан
Рислиғой Хотамова: Янгиси йўқ экан (ўйланиб) анчадан бери ёзмай қўйибман.
Sayyod: Озодбекка ёзиб бергансиз шўхидан менимча, шундайми?
Рислиғой Хотамова: Уни хам шўх деб бўлмайди. “Кечир, кечиргин энди, Жоним кечиргин”, “Хонзода қиз тахтингга елка тутай, йўқ дема”, мана буниси хам шўх “мани ёрим келаман деб”(куйлаб беради) . Яна анави, сизга ёқмайдиган шеър хам меники “Бозордан сақич олиб, чайнаб келар Лаълихон” (куйлаб беради)
Форумда бахс ва тортишув бўлиши оддий хол, лекин бу форум бир оиладек бўлиш ниятида очилганини унутмайлик!
|
| |
| |
| Sayyod | Сана: Шанба, 27-Фев-2016, 07:07 | Изох # 3 |
|
Рахбар
Гурух: РАХБАРИЯТ!
Изохлар: 1167
Тақдирланишлар: 0
Холати: Хозир йўқ
| Sayyod: У ашулани қаердан билдингиз менга ёқмаслигини. Очиғини айтсам, менимча эшитмаганман хам ундай ашулани. (ўйлаб)
Рислиғой Хотамова: “Шунақа беъмаза қўшиқ бор” деб ёзибсиз (кулиб юборади) Сизни сайтингизда ўқиб қолдим шуни.
Sayyod: Қачон? Менми? (кулиб юборишади)
Рислиғой Хотамова: Балки кўзингизга қараб туриб, тухмат қилаяпгандирман (кулишади)
Sayyod: Майли, сайтда ёзганимни эслолмайман, лекин хозир юзингизга танқид қилиб айтаман шу гапни. Қандай қилиб бундай титраб, йиғлаб ёзадиган одам, “Сақич чайнаб”.. ўша холатга кираман дедингиз, у вақтда сақич чайнаб ёздингизми энди буни?
Рислиғой Хотамова: Йўқ, ундай эмас. Баъзида шеъриятда одамларга бир янги гап айтгингиз келади, майли у бачкана, майли у зўр ёки ёмон.
Sayyod: Тўғри, оёқ учун хам қўшиқ бўлиши керакку. Фақат қалб учун эмас.
Рислиғой Хотамова: Бўлиши керак. Мана бундай бўлди, мен бекатда ўтирган эдим, автобус кутиб эмас фақат (кулишади)
Sayyod: (кулиб юборади) Лаъли ўтиб кетди сақич чайнаб..
Рислиғой Хотамова: Бир қиз сақич чайнаб келяпти-да, баланд пошнада, тақ туқ қилиб, шу пайт хаёлимдан сўзлар ўтяпти “Бозордан сақич олиб чайнаб келар Лаълихон” (куйлайди) шу хаёлимдаги сўзларни айтиб у қизни ўтиб кетгунигача қараб кузатиб қўйдим. Кейин шунчаки ёздим шуни. Шу “Сақич олиб чайнаб келар Лаълихон”дан буёғида чиройли гаплар бор. Мен тўғрисини айтдим-да, бозордан деб, дўкондан дегим келмади.
Sayyod: Чунки ундан аввал худди шу мавзуда, худди шундай сўзлар билан Юлдуз Усмонова Обид Асомов билан “Лаълихон” деган қўшиқ куйлаган эдилар. Интернет оламида бу мавзу мухлислараро мухокама бўлди. Яъни, “Юлдуз опани қўшиғини плагиат қилибди" деб. Лекин очиғи эсимда йўқ, бу шеърни сиз ёзганингизни мен хозир билдим. Танқид қилганимни ўзини эслолмадим. Нечта танқид ёзилган неча йиллардан бери...
Рислиғой Хотамова: “Лаълихон хайда қўйингни боқаман, лабларингда писта бодом чақаман”, шунда менга Лаълихон сўзининг ўзи ёқади, асли “Лаъл” деган сўз асли ёқади. Шу қўшиқни хам яхши кўрардим. Мен уни қандай қилиб бўлса хам яна бир мартта олиб киргим келди. Шу “Лаълихон” деган сўзни яна бир мартта жонлантиргим келди. Энди қаранг, эсласангиз ўзи у бачкана қўшиқ. “Лаълихон хайда қўйингни боқаман”, эшитсангиз бачканага ўхшайди лекин ошиқ ичидагини тўғри айтяпти. У қўлидан келадиган ишни айтяпти-да, “Лаълихон хайда қўйингни боқаман” деб туриб, орқасидан мақсадини айтяпти, “Лабларингдан писта бодом чақаман” деб.
Sayyod: Қандай қилиб? (кулиб юборади)
Рислиғой Хотамова: Қандай қилиб, уни инкор қила олмайсиз-да, ошиқ тўғрисини айтяпти, мен хам тўғрисини айтдим, Лаълихон ўша куни сақич чайнаб келаяпганди.
Sayyod: Одам қандай қилиб бўлса хам тўғрисини гапираверсин ўзини фантазиясини а? У хам бир ўзини шахвоний тасаввуридир-да, “Лабларингда писта бодом чақаман”.
Рислиғой Хотамова: “Хайда қўйингни боқаман” деган одамдан бошқа нимани кутяпсиз? (кулишади)
Sayyod: Яхши теша болтада у-бу ишларни қилмас экан оғзида. (кулиб юборишади)
Рислиғой Хотамова: Ошиқлар шунақа, улар нималар демайди.
Sayyod: Оғзингдан мева ейманмас, асалмас. Бир мартта “С твоих губ мне бы пить мёд” деган русчада эшитгандим. “Бонкенгдан чойингни ўзим ичай, Тамила” деган шеър ёзсангиз..
Хонандаларимиз ўзининг ижро махоратини, овозини ушлаб туриш учун вокалга боради, қандайдир “распевкалар” қилади. Шоирларда қандай? Сиз адабиётни кўпроқ ўқиб турасизми? Сўз бойликларингизни орттириб туриш учун масалан, ёки янгилик олиш учун.
Рислиғой Хотамова: Қандай китоб бўлишидан қатъий назар, у тарихий бўладими, фантастиками, роман, хикоя, ғазалларни, шерларни ўқийман. Муқимий, Машраб ва Фурқатнинг китоби доим ёнимда туради, мен ёдлаб қола олмайман, тўғрисини айтаман. Хозир ўқиб бер десангиз бир қатор хам ўқиб беролмайман. Лекин ўқийман. Фурқатнинг ижодини севаман. Кўп китобларни ўқийман, сабаби шоир ёзаётган пайтида “Айни ёз пайтида гуллар Бойчечак” деб қўймаслиги керак. Шоир билиши керак бойчечак қачон очилишини тўғрими? “Юрагим курагим ортида оғриди санчиб” деганида у медицинани билиши керак. Буларни мисол учун айтяпман. Шоир билимли бўлмаса, талантлилигини ўзи камлик қилади. Шоир билимли бўлмаса албатта битта жуда чиройли хатони қилади. Шунинг учун Энциклопедияларни хам ўқиб тураман.
Sayyod: Шеърларингиздаги сизнинг жуда чиройли хатоларингиздан бири қайси бўлган?
Рислиғой Хотамова: Билмадим.
Sayyod: Нега? Тан олиш хам керакку. Қолиб кетган, биласиз, бор (кулишади) очиқчасига айтинг, “мана шу қўшиғимда” деб, хеч бўлмаса “писта бодом чаққанингизни” айтинг нотўғри бўлган деб. (кулишади)
Рислиғой Хотамова: Шу тўғрисини айтиб қўйганим бўлди-да. Кўзим билан кўрганман.
Sayyod: Лекин хаётий, кўзингиз билан кўрганингизни айтдингиз.
Қайси қўшиқ билан сиз ўзингизни қалбингиздаги гапларни кўрсатгансиз? Қўшиқ бўлиб халққа етиб борган қайси шеърингизда? Айтдингизку кимнидир хаётига кираман, ўрнида бўламан деб, қайси қўшиқнинг сўзларида сизнинг қалбингизнинг сатрлари кўпроқ бор?
Рислиғой Хотамова: Баландпарвоз гапиряпти деманг-ку, илтимос ишонинг, “Ватан” деган сўз мен учун жуда катта сўз. “Ватан” дейилганда Онам кўрпа қавиб ўтирган айвон келади кўз олдимга. Бурнимга тандирнинг хиди келади. Мен ростан хам ватанни яхши кўраман. Мен ўзимча яхши кўраман-да, ўзимни юрагим билан яхши кўраман, мукаммал сатрларда исботлаб беролмагандирман, исботлаб беришга харакат хам қилмайман. Сабаби, мен яхши кўраман, биламан буни. Кимлар учундир эмас, мен ўзим яхши кўраман. “Болам дема Ватаним мени”.. “Хизматингда турмасам сени, болам дема Ватаним мени” (куйлаб беради)
Sayyod: Сиз ёзганмисиз буни? Бу қўшиқни биламан. Жуда чиройли шеър.
Рислиғой Хотамова: Бу шеърда шу ерга, шу тупроққа бўлган, шу тупроқнинг хидларига шукур сифатида битта сатр ёза олдим деб ўйлайман. “Хизматингни қилолмасам, болам дема Ватаним мени” деб, бу катта ёмон гап. Ота онанинг қарғишини олган одам хеч қаерга бормайди.
Sayyod: “Илойим”ни берибсиз-да шеърда.
Рислиғой Хотамова: Биз Чингиз Айтматовнинг, Шолоховнинг ва бошқа катта ёзувчиларни ўқиб катта бўлдик. “Динозавр” даврида (кулишади) Айтсам куларсиз балки ё тўғри қабул қиларсиз, мен халигача “Краснодон фожеаси” қахрамонларини интернетдан қидириб ўқийман. Уруш йиллари ўлиб кетган улар, “Биз учун яшанглар” деб деворларга қонда ёзиб кетган-ку, ўшаларни халигача ўқийман, қаттиқ таъсирланиб кетаман, шулардан биламан Ватанни агар биров топтаса, Ватанни биров хўрласа нима бўлишини. Кўз олдимда туради халигача хаммаси. Хаёлим шу қадар кенгки, менга хозир қулупнай десангиз, оғзимга сув келади. Тасаввурим зўр.
Яна бир нарса, “Мени кўкка олиб учинг бургутлар – бу мен. Бу қўшиқни Юлдуз Усмонова айтган: “Атрофимда на пасткаш, на мард қолди” (куйлаб беради) ўша матн меники. Мен хали хам бургутни осмонга кўтариб, ташлаб юборишни хохлайман, ўша шеърда бутун қалбим чиққан.
Sayyod: Бу йилги альбом тақдимотида шу қўшиқни яна айтдилар. Лекин буни бир буюк адабиётшунос деймизми, расмий шорилардан бири ўз китобида “бир хонанда куйлабди бургутларни” деб танқид қилганди. Адашмасам бу Тохир Малик. Мен ўз эътирозимни ёзма равишда юборганман уларга. Юлдуз Усмонова бўлгани учун эмас, ўша “Мехмон хиссиётлар” ёки “Мехмон сатрлар” деган китобида эди адашмасам, жуда хам хуник гаплар ёзгандилар. “Бу ит-кучук бўлгай, фохиша турибти буниси ундай бўлгай” дегандай гаплар. Менимча шеъриятда бундай хуник гаплар бўлиши керак эмас. Бугунги кунда афсуски кўряпмиз, айтиб ўтганимдек, негадир шу расмий равишда ишлайдиган шоирларимизнинг қалби бузуқми билмайман, сўзлари шунақанги хуник, жуда хуник гаплар ёзишади. Нахотки, ижодда шундан фойдаланса бўлармикин? Ёки бу аламзадаликми? Буни сиз нима деб ўйлайсиз? Масалан, Гадонинг душмани гадо дегандек, шоирлараро нималардир бўлаётганини кўп кўряпман-да. Сиз хам ёза оласизми шунақа хуник сўзлардан иборат шеърларни?
Рислиғой Хотамова: (узоқ ўйланиб) Менга бир танишим бир гапни айтди, “Нега хамма ерда бошқа шоирларнинг номи, сиз аввалгидай ёзмай қўйдингиз? Олдин хамма жойдан сизни номингиз келиб чиқарди, нега олдингидака машхур эмассиз, эплолмаяпсизми?” деди. Мен унга айтдим: “Ука, мен бу дунёга фақат шу учун келмаганман” деб. Мен шоирлар билан дўстлашишга харакат қилиб кўрдим. Бирорталарини ёмон демоқчи эмасман. Яқинлашишга харакат қилиб кўрдим, ўзимдан айб қидирдим хам, Нега мен давраларни ёқтирмайман, нега мен шеъриятни ёқтирмайман, кўп нарсаларни ўқий олмайман. Нега мен фақат ғазал ўқишим керак, Халима Худойбердиева ё Зебо Мирзаевадан буёққа нега ўтолмайман? Бир “ёввойи бўри” эканман, мен дўст бўла олмадим. Унақа сатрлар ёзишдан Худо сақласин. Хозирча йўқ, мен эртага нима бўлишини билмайман, лекин ундай ёзиш ниятим хам йўқ. Чунки мени дунёимда шеърият бу бир катта ва мухим бўлиб турган устун эмас (кўрсатиб беради), мен адабиётга нимадир қилиб бермоқчи эмасман, ишонинг. Мен кимларгадир нимадир мухим нарса қилиб бергани шеъриятга кириб келмадим. Адабиёт минг йиллардан бери бор, уни ўзининг устунлари бор, мен устунча хам бўлмоқчи эмасман. Мен шунчаки бир бола “тақ туқ, тақ тақ туқ тош кўчасида юргим йўқ” деса хам яшайвераман, ўшандан хурсанд бўлиб. “Лайлим садо бергин”деб ошиқлар йиғлаши учун хам яшайвераман. Менга шуларнинг ўзи етади. Майли мени кўчада танишмасин, майли мен мухим ё расмий одам бўлмай, майли хамма жойда (қўлини кўксига қўйиб), йўқ, керак эмас хеч нарса. Мен фақатгина дардларим билан дардкаш, дардкашларим билан сухбатдош бўлсам бўлди. Шунинг учун танқид қилишса хам, эътироз билдирмайман. “Шоирвачча” дейишди, индамадим, “Бировларнинг шеърини ўғирлаб ёзади” дейишди, индамадим..
Sayyod: Шунақаси хам бўлдими? Адаштириб юборишгандир балки, баъзи ўлиб тирилганлар билан?
Рислиғой Хотамова: (кулиб юборади) Йўқ, айнан мени. Бундан дахшатлари бўлди. Оғизга олиб бўлмайдиган гаплар бўлган, хозир айтардим нималар дейишганини, лекин кўпчилик мухлисларимиз юзидан бу гапни айтолмайман. Шунда хам индамадим, бундан кейин хам индамайман. Майли нима дейишса дейишсин. Лекин қўнғироқ қилиб, “шеърларингизни соғиниб кетдим, тезроқ китоб чиқаринг” дейишяпти. Менга шуни ўзи етади. Бахтимга мухлисларим бор бўлсин. Сардор, мени зўр мухлисларим бор. Шеъриятда қисқа вақт йўқ бўлиб қолсам, “ўт қўйиб юборишади” қидириб. Шунга хам шукур. Мени халиги мана бундай (кўрсатиб беради) расмларим бўлмаса хам (кулишади)
Sayyod: Хозир энди интернет даври ривожланган вақт, сиз инстаграмда янги янги тўртликлар қўйиб турсангиз бўлади. Хозир хамма ўша ердан кўряпти-да, мисол учун айтяпман. Балки фейсбукда, лекин инстаграм илғорроқ барибир.
Рислиғой Хотамова: Менга хам айтишяпти, бир одамга айтгандим хам, “мен ўзимни бошимни расмга олиб чарчадим, мен яқинда фотосессия қиламан” деб, (кулишади) Хеч бўлмаса ўша ерда расмим турсин. Кейин сиз айтгандек, тўртликларни хам балки..
Sayyod: Инстаграмда бормисиз?
Рислиғой Хотамова: Бир пайдо бўлдим. Жим хаммани ўқидим ва яна чиқиб кеттим. Энди астойдил очмоқчиман. Сабаби кўпчиликка нохақлик қилаётган эканман ўзимни яшириш орқали.
Sayyod: Ха айтганимдек, сирли ва мавхум. Мен боя айтиб ўтган мавзуимни бироз чўзмоқчиман, давом эттирмоқчиман, негаки одамда қандайдир холат бўлади деб биламан, қанча кўп нарсага эришган сари талтайиш натижасими дейман. Сизда балки шу нарса ушлаб турар, халиги расмий шоирларимизни айтяпман. Масалан Тохир Маликнинг “Мехмон туйғулар” (адашмасам) китобида жуда хуник сўзлар: хўтик, эшак ва хоказо.. Мен айтмоқчи бўлганим, ўша “Шайтанат” билан жуда хам кўтарилиб, машхур бўлиб кетганидан кейин, одам қарсакдан талтайиб кетиш бўладими, ўзидан қандайдир пайғамбар ё Худо “ясаб” олишни бошлайдими сатрларда дейман. Чунки инсоннинг хақ хуқуқи борми ўзини шеъриятида кимнидур айблашга? “Сен қаердан биласан бутун умр беш вақт ўқиган намозинг билан дўзахга тушармикансан, халиги сен қоралаб дўзахга тушади деб турган сатрингдаги фохиша ўлимидан олдин шунақанги буюк нарса қилиши мумкинки, ўша жаннатга кириб кетиши мумкин” Нима учун Худони ўрнига улар ёзади дейяпман. Шу гапларни мен сатрларда ёзиб юборганман. Бу нарсани фақатгина хозир интервьюда гапиряптганим йўқ, мен у вақтда бошқа жойда ишлардим, бу гапларни икки-уч варақда уларга юборганман. Ўзи фақатгина шеърият эмас, умуман ўқишни яхши кўрардим, масалан Солиҳ Қаххорнинг ёзганларини ёқтирардим. Шунинг учун балки Тохир Маликнинг ўша китобини менга ўқиб кўргин деб совға қилишгандир. (камерага қараб) “Хафа бўласизми йўқми билмадим, мен отиб юборганман шу китобни, тўғриси.”
Инсонда бунақа хақ хуқуқ йўқ, ўзидан пайғамбар “ясашга” ёки бўлмаса Худони номидан бирор гап айтишга, Сен дўзахга кирасан, сен жаннатга деб, менинг фикрим. Шунинг учун бевосита шеъриятга алоқадор одам билан бу саволни мухокама қилиб фикрини билиш учун шу гапларни айтмоқчиман. Халигача менда шу нарсага нисбатан жахл қолиб кетган-да. Айнан ўша инсон “Бургутлар”ни танқид қилганлар адашмасам.
Рислиғой Хотамова: Ўқиганман. “Осмонга олиб чиқиб отиб юборса нима бўлишини билмайди-да, агар билганида бундай демасди” деганлар.
Sayyod: Яна футболчиларни хам танқид қилибдилар, қаердадир кўриб қолдим (камерага қараб) “Ака, чиройлик қарийлик. Қаришни хам чиройли қариши бўлса керак деб ўйлайман”.
Рислиғой Хотамова: Арабларнинг бир мақоли бор “Шухрат офат”, машхурликни офат дейишган. Уни кўтарган кўтараркан, кўтармаган йўқ. Хадеб эътиборда юраверсангиз, хамма қарсак чалаверса, мен фақат Тохир Маликни айтмоқчи эмасман, бутун машхурларни, умумий машхурлик хақида айтяпман.
Sayyod: Бу хақида улар билан хеч гаплашмаганмисиз?
Рислиғой Хотамова: Йўқ, мен хеч ким билан гаплашмайман, ишонинг.
Sayyod: Лекин таъсир қилганми? Чунки уша даврда Тохир Малик, “Шайтанат” бошқача ўринда кўрилганди.
Рислиғой Хотамова: Албатта. Шундай буюк зотнинг бунақа гапи мендака фақирга албатта тегди. Ёмон тегди. Лекин андишам жуда кучли, устоз одам у. Кейин муросаликманми билмайман. Айтдимку эшитавераман, индамайман.
Sayyod: Аламимни шеъримдан оламан, дардим билан денг.
Рислиғой Хотамова: Ха шундай. Мен биламан бургутни тепага кўтарса нима бўлишини. “Ўлсам сендек қуш қўлида ўлайин” деб турибман.
Sayyod: Тушуниб турибман, унинг мажозий тарафларини хам. (кулади)
Рислиғой Хотамова: “Мана отиб юбораман деб ўзи нима деяпганини билмаяпти” деганлар, йўқ, мен биламан. Билиб ёзганман. Уша пайт мен хохладим мана шунақа ёзишни.
Sayyod: Балки мардни қўлида ўлмоқчиман демоқчидир. Нахотки тасаввури ишламаган? Боя айтиб ўтганимдек, Гадони душмани гадо, у вақтда сиз кўрина бошладингиз. Балки шу бўлгандир сабаб, тушуняпсизми? Масалан, гапнинг очиғи, Ботир Қодировнинг "Ота оналар” қўшиғини Ахад ёзганидан кейин, сенаторлик лавозимида ўтирган Иқбол Мирзо акага тегиб кетганми билмадим, қаранг, улар тош отяптилар: “Ота она хақида куйлашга хаққинг йўқ” деб. Бу нарса жуда хам шов-шув бўлиб кетди. Ўша аввал бўлган нарсани бугунги даврда қайтишини қаранг-да, айнан худди шундай холат, яна расмий шоирни қиляпган иши бу. Мен шоирлардан бундай нарса кутмасдим. Унинг ёнини олган бошқа шоирларни мен “шоирбачча” дейман. Бир икки шоирбаччалар менга нисбатан хам ёзиб кўришди, лекин уларнинг сатрларини ўзи гапирди улар кимлигини. Шу қадар хуник сўзлар ишлатилган, Иқбол Мирзонинг номидан хам ёзилганлари мана шу деб юборишди, кўрсатишди. Менинг фикримча, шоирда ўша қалб бўлганидан кейин, ўз сатрларида қалбини, кимлигини кўрсатаркан. Бунақа сатрлар ёзиб тарихга киргандан кўра, умуман ёзмаган яхши, бошқа иш қилгани яхши деб ўйлайман.
Келинг бу салбий мавзуларни ёпамиз, сиз айтганингиздек, шухратни таъсири бўлса керак. Мен адашмасам, Озодбек Назарбеков билан интервьюда гаплашганимда, “Мусиқага шеър ёзадиган шоирларни тушунмайман” дегандилар. Лекин хабарим бор, сиз мусиқага хам шеър ёзасиз. Озодбек аканинг ўзларига мусиқага шеър ёзмаганмисиз?
Рислиғой Хотамова: Ха мусиқага мен хам шеър ёзганман, лекин унга хеч қачон мусиқага шеър ёзиб бермаганман. (кулишади)
Sayyod: Мусиқага шеър ёзишнинг шу даражадаги айб тарафи бормикан деяпман. Бу хам бир махоратнинг тури бўлса керак.
Рислиғой Хотамова: (ўйланиб) Бу серқирра савол бўлди. Ха, энг махоратлигидан бири. Қарангда, мисол учун, (сўзсиз мусиқани айтади) Мана шундай мусиқа, шуни ўзбекча ёзиш керак, бунинг учун сиз мусиқани тушунишингиз керак, сиз саноқ ва бўғин нималигини билишингиз керак, мусиқага туша оладиган сўзларни танлаб ёзишни билиш керак. Бу махорат. Бунда сўзни териб, асабийлашиб, хафталаб уни “ёпиштириб” чиқишингиз керак. Кейин уни кимдур куйлайди, майли хеч бўлмаса тўйда мазза қилиб ўйнашлиги учун. Буни хам эплаган қилади. Энг қийин иш.
Sayyod: Эшитингизми Озод ака? (кулишади)
Рислиғой Хотамова: Миям оғригани сабаб охирги пайт бу ишни қилмай қўйдим. (кулишади)
Sayyod: Асосий даромадингиз нимадан?
Рислиғой Хотамова: Мана шу шеър.
Sayyod: Хар куни ёзилмайди, хар доим хам бўлавермайди. Ёки борми қандайрдир Тошболта Ойболтаевлар? Машхур бўлмаганлар деймизку.
Рислиғой Хотамова: (кулади) Йўқ, ўзимда қандайдир пулим роса баракали. Нафсим тийиқ-да мени, етади. (кулиб юборади)
Sayyod: Хеч алам қилгани бўлганми? Хаммада хам овоз чиройли эмас, хамма хам махорат билан куйлай олмайди-ку, лекин яшаш керак, қозон қайнаши керак, сотиш керак. Хадеб машхурлар сиздан олавермайди. Қайсидир хонандага ёзиб берган шеърингиздан кўнглингиз тўлмагани бўлганми? Мисол қилиб айтишга (ўйланиб) масалан, бир овози хуник хонандалар келса, йўқ дея олмассиз балки, ёки шеърингизни сўрамасдан айтганлардан.. бўлганми ўзи шунақа рухсатсиз шеърингизни китобдан олиб, қўшиқ қилиб айтган?
Рислиғой Хотамова: Йўқ, унақаси бўлмаган.
Sayyod: Хамма қўшиқлардан рози бўлганмисиз? Ижод тарафлама кўнглингизни оғритгани бўлганми? Қўшиқни ижроси, жони тарафлама.
Рислиғой Хотамова: Шу чоққача фақат юлдузлар билан ишладим. Тўғри, янги чиқиб келяпганлар билан хам бир иккита ижод қилдим. Асосий ижодим халқ севиб туриб, халқ тинглайдиган ижодкорлар билан ишладим. Мен хар битта шеъримнинг ижросидан хурсанд бўлганман. Менда рози бўлмаслик бўлмаган.
Sayyod: Нима учун Райхон, Шахзода, Лола ёки Мунисага ёзмайсиз?
Рислиғой Хотамова: “Сакраменто”.. (ўйланиб) Мен унақа дея олмайман.
Sayyod: Ха, “Сакраменто” десангиз қўрқиб кеттим, сиз ёзибсиз деб ўйлаб (кулиб юборишади)
Рислиғой Хотамова: Йўқ, мен ундай дея олмайман. (кулади) Уларнинг ўзини шоири бор.
Sayyod: Балки уларга керакдир. Балки улар хам қандайдир маъноли шеърларни қидиришаяпгандир.
Рислиғой Хотамова: Қидирса мени қидирарди. Камтарликни қаранг (кулади)
Sayyod: Телефон рақамингизни айтиб юборинг, видеода чиқади (кулишади) (Камерага қараб) Мурожаат қилсангиз топиб берамиз. Фоизи бор, узур, бекорга эмас (кулишади)
Демак шеърингизга ачинган вақтингиз бўлмаган?
Рислиғой Хотамова: Йўқ, Худога шукур, хаммалиги зўр айтишган.
Sayyod: Алдаяпсиз-да..
Рислиғой Хотамова: Йўқ, алдамаяпман. (кулади) Рости, алдамадим.
Sayyod: Кўп хонандаларни, хозир айтганимдек, маъно мазмунсиз, тутуруқсиз сўзларни қўшиқда айтяпганини кўряпмиз хозирги пайтда. Сиз фақат мушхурлар билан ишлаганман дедингиз, машхурлар булар фақат миллий қўшиқчилар эмас. Миллий эстрада, ёшларбоплари хам бор-ку. Масалан, бизнинг даврларни эсласак агар, уша “динозавр” , “мезазой” даврларида Жахонгир Отажонов, уша пайтда ёшларбоп хонанда эди, қаранг у пайтда хам қандай чиройли қўшиқлар айтган: “Синфдош қиз, тийрақош қиз”. Биз шуни синфдошлар билан ўтириб, “қара қандай чиройли сўзлар ишлатибди-а” деб мухокама хам қилардик. Бошқа қўшиқларини хам, масалан “Оқ булут”ни олсак хам. У хам ёшларбоп хонанда бўлган. Шунақа хозирги ёшларбопларга шеър ёзиб берсангиз-да, шунда у хам маънавий бўла оладиган, тарбиявий озуқа бўладиган қўшиқ айтса. Енгил елпи эмас. Шўх қўшиққа хам чиройли сўзлар ёзса бўлади-ку деяпман-да. Китоб масаласи бўйича, балки уларга китобингиз етиб бормас. Масалан Муниса Ризаевани ёки Райхонни хурмат қиласизку қайсидир тарафларини тўғрими? Шунинг учун “Сани хурмат қиламан, мана бугун Бобур байрами билан табриклайман, мана сенга китобим” деб айтиб унга совға қилсангиз, мисол учун айтяпман.
Рислиғой Хотамова: Бўлади. Яхши фикр, буни қиламан.
Sayyod: Бизга беринг, жуда бўлмаса, ўзим номингиздан бериб юбораман.
Рислиғой Хотамова: Хоп, буни ўйлаб кўрмабман. Шундай қилса бўладику рости хам, тўғирласа бўлади шундай қилиб.
Sayyod: (кулади) Энди битта бўлса хам шунақа савол бўлиши керакку, хозир берадиган саволим бир эшитган воқеам бўйича бўлади. Сиз бирга ишлаган, жуда хам яқин деб билган хонандаларингизни уйида қандайдир бир тадбир бўлганида, у хонанда хаммани яхши кутиб олган, сиз келган вақтингиз ундай бўлмаган ва сиз эшикни тагида қолиб кетган экансиз. Буни кўпчилик кўрган...
Рислиғой Хотамова: Тўғри.. (юзини қўллари билан беркитади)
Sayyod: Тўғри.. Нега шундай бўлган?
Рислиғой Хотамова: (ўйланиб) Юринг дейишди.. юрмаганман. Тезроқ кетгим бор эди. Шунинг учун тўрга ўтмадим. Менимча жой хам йўқ эди. (чуқур хўрсиниб)
Sayyod: Оғриқли савол бўлди менимча..
Рислиғой Хотамова: Ёмон савол бўлди, ха хақиқатдан жуда оғриқли савол. (йиғлаб юборади)
Sayyod: Алам қилса керак барибир, шу тадбир бўляпган жойда хонандани шу даражага келишига қанча мехнатингиз кетган, у кутиб олаётган одамлар қайда-ю ва сиз эшигини тегида туришингиз.. ичкарига кирганмисиз ё кетганмисиз?
Рислиғой Хотамова: Кетганман, кирмадим. (йиғлайди) шундан кейин хеч қайси қўшиқчининг хеч қанақа тадбирига бормайман. Эсласангиз, сиз хатто презентицияга хам лутфан таклиф қилган эдингиз. Ростини айтсам кийимим йўқ дедим,эслайсизми? (кўзлари ёшланиб) Мен биронта хонандага гул бермадимки, ёмон кўрганим учун эмас, хаммасини жони омон бўлсин. “Истиқлол” санъат саройида сахнага олиб чиқиб гул берсам, хар бир оляпган одам “Рислиғой Хотамова” деб қўяди бир мартта, шуни хам хохламадим. Шу хам реклмага ўхшаб қолмасин дедим.
Sayyod: Нима қилибти рекламага ўхшаса? Рекламани нимаси ёмон? Сиз халол нарса қиляпсизку.
Рислиғой Хотамова: Йўқ. Мен машхурликни қариганда “билжиратиб” қўйишини билдим. Кўпчилик холатда, 70-80 фоиз холларда шундай бўлишини билдим. Кўчада эркин юра олмаслигини, улар тўғрисида тарқаладиган гапларни эшитиб.. мана шу ерда хозир мени бир сўз билан кўлимдаги қаламимни хам, ўзимни хам ўлдириб қўйишингиз мумкин, мен жуда таъсирчан одамман. Хохлаганча жим юриб, шу тинч менга. Мен бир нарсани тушунмайман, нарх бўйича хам шоирга энг кам пул берилади. Энди у битта шеърга 100 ёки 50 $ олганидан кейин у тадбирга каптива миниб бора олмайди-да. Қаердандир “Гуччи”ларни кийиб бора олмайди. Ундай бўлиб бормагандан кейин остонани тагида қолади-да. (йиғлайди) Мен шунақа деб ўйладим. Балки нотўғри ўйлагандирман, бошқача ўйлай олмадим, билмайман. Хаммани жони омон бўлсин.
Sayyod: Бу саволни берганим учун узур, кўнглингизга тегди менимча. Энди уша вақтда қадрга ачинар экан одам. Менимча сиз учун у ерда шунчаки тадбир эмас эди, чунки жуда яқин одам эди у.
Рислиғой опа, шахсий хаёт сизда шу қадар мавхумки, гўёки шу тарафлама хам дўстингизга ўхшашсиз.
Рислиғой Хотамова: Гап тақдир хақида кетганида мана бу сабаб туфайли десангиз гуноҳкор бўлиб қоласиз. “Бундай бўлмаганида бошқача бўларди, ёки мана бундай қилсам ўзгача бўларди” десангиз бўлмайди. Тақдирга сабаб бўлмайди. Бир оғиз билан айтганда бу тақдир. (кўзига ёш олиб) Ёлғизлик қисмат экан, лекин кимдир ёлғизлигидан хафа бўлади-ку, эзилади, бўғилади, “нимадирим йўқ” деб сиқилади, менда ундай эмас. Бунга хам кўпчилик ишонмайди, ишонтириш қийин бу гапга. Мана шу туришимдан розиман.
Sayyod: Севган инсон ёлғиз бўлмайди дейишади. Хамда шу даражада севмаган, бу туйғуларни хис қилмаган одам шоир бўла олмайди.
Рислиғой Хотамова: Севганман, севаман хам. Севганимда хам унча-бунча севмайман. Шеърларимдаги дод-фарёдлар бекорга эмас. Лекин иложиси йўқ, бўлмади иложиси. Бу тақдир. Мен баъзида хазллашиб қўяман: “У дунёда “томоженный”да осон бўлади ўтиш, оилангиз йўқ, фарзандларингиз йўқ, бойлигингиз йўқ” (кулади) Тезроқ ўтиб кетаман. (кулиб юборишади) Хазил албатта.
Sayyod: Бойликлар майли, лекин фарзанд бу айнан ўша сиз айтган “томоженный”дан ўтказмайдиган нарсалардан бири-ку.
Рислиғой Хотамова: Йўқ, бу менинг айбим эмас.
Sayyod: Демак харакат қилгансиз.
Рислиғой Хотамова: Ха харакат қилганман албатта. Мен хеч қайси фарзни шунчаки ташлаб қўймадим.
Sayyod: Келажакни қандай кўрасиз? Қариш бор олдинда.
Рислиғой Хотамова: Мен қаримайман (жиддий бўлиб)
Sayyod: (ажабланиб) Қандай қилиб?
Рислиғой Хотамова: Мен қариш ёшигача бормайман. Буни Худодан сўраганман, Худо хохласа мен қариш ёшигача бормайман.
Sayyod: Бундай нарсани сўраш мумкин эмаску.
Рислиғой Хотамова: Йўқ, энди мен ундай мени ўлдир деб сўрамаганман. Бошқача йўллар билан ўзимча сўраганмман. Бор иложи сўрашни (кулади). Сардор, чапдан ўнгга қарагунгача нима бўлишини билмайсиз. Мен шундай ўйладим, кўпроқ яхши иш қилиш учун, бошқаларга яхшилик қилиш учун, кўпроқ яхши нарсаларни ўйлаш учун, вақт кўп бўлиши учун, кўпроқ илм ўрганиш учун, кўпроқ савоб ишлар қилиш учун Оллоҳ менга шунақа имконият яратиб берди. Нималардир орқасидан бошқа нарсадан кечиш деган, мисол учун фарзандимни деб онамларни унутиб қўйишдан ёки турмуш ўртоғимни деб кимнидир хафа қилиб қўйишдан аяди деб ўйладим. Бошқача ўйлай олмасдим хам. Агар бошқача ўйласам мени ейди бу ўйлар, тугатиб йўқ қилади бу фикрлар. Мен умрни шунақа қисқа ўйлайманки, шунинг учун хам умрнинг вахимаси босмайди. Қарисам нима бўлади, эртага мендан нима ном қолади ва хоказоларни ўйлай олмайман. Чунки ажал кипригимнинг тагида туради. Менга бугун ўлиб қоласан деса хам ажабланмайман. Мен ўлимдан қўрқмайман.
Sayyod: Ташлаб кетадиган нарсангиз хам йўқ-да шунинг учун хам ўлимдан қўрқмайсиз.
Рислиғой Хотамова: Хоп шундай экан, ўлимни мен 20 йилдан кейинга қўйиб қўймаганимдан кейин, 20 йил кейинни ўйламайман-да. Мана шу ерда қаеримдадир шарпаси турибди. Шунинг учун 20 йилдан кейин мен нима қиламан, хозир шеър ёзиб турибман, кейинчи демайман, мен қўрқмайман. Бу биринчи сабаби. Ўлимни жуда яқин олганим учун хеч нарсадан афсусланмайман. Тақдиримдан афсусланмайман, хафа хам бўлмайман, қўрқмайман хам.
Sayyod: Нега ўлимни шу қадар яқин оласиз?
Рислиғой Хотамова: Балки соғингандирман. Олган тушунчаларим, илмим, хаётда кўрганларим, кўряпган нарсаларим, кўп жудоликлар кўрдим, улар жуда ёш эди... (хўрсинади)
Sayyod: Шу қадар бахтни сезмагансизки, бўй бергансиз.
Рислиғой Хотамова: Хақиқий бахтни сезиб қолганим учун унча-бунчасини менсимай қўйдим. (кўзига ёш олади) Бу биринчидан, кейин биз ўзбекмизку, жиян кўп, ака укалар, опа сингил кўп, ёлғиз бўлиб қариялар уйида ўтирмайман (кулиб юборади, кўз ёшларини артиб)
Sayyod: Сизни кўп бетоб бўлади дейишади. Балки бу соғлиғингиз билан боғлиқдир. Қандайдир хаётни бошламаслигингизга сабаб, масалан турмушни
Рислиғой Хотамова: “Заводской деффект” дейди-ку. (кулиб юборишади) Касалим шунақа, болалигимда хам бор эди, хозир хам бор.
Sayyod: Ўта жиддий эмасми у?
Рислиғой Хотамова: Олишиб туришингиз керак. Назоратни ушлаб, курашиб турмасангиз миниб олади ва олиб кетади. Энди спорт билан шуғулланиб юрган соғлом одамни хам юк машинаси уриб кетса у хам ўлади-ку. Энди менда ундай эмаску, эътибор бериб турмасам “устимга чиқиб оладиган” касалларим бор. Лекин ким соғ? Менда буни билиниши кўпроқ организмим ўзи заифлигидан. Бошимдан кўп нарса ўтди, кўп касалликлар ўтди. Олишавериб олишавериб заифлашган.
Sayyod: Тўғри, сиз хозир фалсафа билан ёндошяпсиз. Эртага нима бўлишини билмайман деяпсиз, лекин шу курашда енгилиб қолсангизчи? Ўлимга эмас, хасталикка енгилиб қолсангиз, на ўлимни кипригингиздан яқинига келтира оласиз на бошқасини. Нима қиласиз унда? Шу нарсаларни ўйлайсизми? Ким сув, ким чой беради? Бу тарафлари хам бор-ку, ўлимингиз кипригингиз тагида бўлса, касаллик ўзингизнинг ичингизда эканку.
Рислиғой Хотамова: Албатта ўйлайман. Мен хали 17 ёшимда, қишлоқ далаларида кетмон чопиб юрганимда “Тошкентга кетаман, машхур бўламан” деганман. Адашмасам унда шеър ёзишни бошлагандим. “Агар қўшиқчи бўлолмасам, шеърларимни Юлдуз Усмонова айтади” деганман, у пайтда Юлдуз Усмонова роса машхур пайти эди. “Хато қилдиммикан мен эрта келиб” (куйлаб беради). Шу гапларимни эшитганлар “Э орзуингни йиғиштириб ол, сенми? Сен тракторчининг боласи шунақа бўлсанми?” дейишди, “Мен биринчи ишлаган хонандам Юлдуз бўлади” деганман, хақиқатда биринчи ишлаган хонандам Юлдуз Усмонова бўлди. “Кўтаришиб тугунларини, кириб келди уйга совчилар” (куйлаб беради)
Sayyod: Хааа (хайрон бўлади) сиз ёзганмидингиз? Бу халиги “динозавр” давридан хам аввалги даврлар-ку. (кулади)
Рислиғой Хотамова: (кулади) сиз мени 1974 йил эканлигимни эсингиздан чиқариб қўйдингиз.
Sayyod: Эсдан чиқибти (кулади)
Рислиғой Хотамова: Бу орзуим ушалди, кейин “мен Тошкентдан уй оламан” дедим. Шунақанги пулга зор кунларим бўлдики, “сен камбағалсан” деб устимдан кулганлар хам бўлди. Мен ушанда “Шундай кунлар келади, хали “доллар”ни белини қайириб санайман” дедим. “Нимангга, қайси хунарингга?” дейишди, “Мен шу ишларнинг хаммасини қиламан” дедим. Мана ўзимнинг кучим билан, бировдан умуман пул олмай Тошкентдан уй сотиб олдим. Кейин Худодан мени эрта қаритиб қўймаслигини сўрадим, ўзингиз хам айтяпсиз-ку 74-йилга ўхшамайсиз деб. Уша Худодан сўраганман, “Мени касал қилиб ётқизиб қўйма” деб, ундай қилмайди (кулади)
Sayyod: Илоҳим, айтганигиз келсин. Лекин барибир..
Рислиғой Хотамова: Тўғри, узоқдан келдим, Румий “Дардлар азон кабилардир, У Аллоҳни эслатади” дейди, мен ўзимни кибрлиман дея олмайман, менда кибр йўқ, мени биров билан талашгани, олишгани кучим йўқ, майли уша касаллигим орқасидандир, шу сабаб ўзимни босиб юргандирман, шукур. Мен нима бўлганида хам шукур дейман, бошқа иложим йўқ чунки, ичимдан айтаман буни. Шукур қилаверайчи балки бурилишлар бўлар (кулади). Йўқ, лекин мен касал бўлиб, бошимни ёстиққа қўйиб ётмайман, чунки 18 ёшимдан бери бу нарсани Худодан сўрайман. “Тик оёқда юрганимда кетай, Худо” дейман. Одамлар “Кечагина кулиб турганди-ку, кеча мен билан гаплашганиди” деб қолсин.
Sayyod: Астағфируллаҳ, яхши нарсалар хақида гаплашайлик. (кулади)
Рислиғой Хотамова: (кулади) мен хеч қачон ётай демаганман (кулиб юборади)
Sayyod: Нима бўлганида хам барибир яхшилик тарафдоримиз. Яхши бўлсин деймиз. Сиз фақат ўзингизга нисбатан яхши эмас экансиз. “Ўз ўзимга душман”дек, ёки ёлғизликка кўникканмисиз? Илойим, хаётингизда шундай бир ҳодиса бўлсинки, шунақа бахтлиманки деган, ўзингизнинг шахсий шеърларингизни битинг. Чин дилдан шуни сизга тилайман.
Рислиғой Хотамова: Мен ўзи бахтлиман..
Sayyod: Ўзи бахтлисиз тўғри, лекин бошқачасидан, яна бўлсин. Бахтнинг бундайи хам бор экан дейдигани бўлсин деяпман. Шундай бахтнинг ўзгача тарафларини хам сизга тилаяпман.
Рислиғой Хотамова: Айтганингиз келсин, илойим.
Sayyod: Сиздан шеъриятга қизиққан мухислар, сизни ўзларига устоз деб билган мухлисларга, сизни сатрларингизда йиғлаган, сизнинг сатрларингиз билан овунган қалбларга маслахатингиз ёки бўлмаса мурожаатингиз бўлса, балки ўзингиз айтолмаган гапларингиз бўлса бемалол айтишигиз мумкин. Чунки менда сизга бериладиган саволларим қолмади
Рислиғой Хотамова: Кимдир “мени 3 та мошинам бор”, яна кимдир “Менинг катта дачам бор” деса, мен хозир мақтаниб ўттим, Менинг мухлисларим бор. Мухлисларимни жуда яхши кўраман. Хаётда қаердандир яшашга куч оляпган бўлсам, бир томондан ушлаб турганлар шулар. Битта сатримники яхши кўриб ўқишган бўлишса, битта сатримники бешикнинг тепасида айтишган бўлса, битта сатримники қалб дафтарларига ёзишган бўлса ва шу сатр эгаси кимлиги, қаердалиги, қандай эканлигига қизиқишган бўлса, хаммаларига рахмат. Мен хохлардимки, уларнинг қалбларига, қандай шеър бўлишидан қатъий назар, у дардли шеър бўладими, қувноқ шеърми, сирли шеърми, ишқий шеърми, майли доим шеър сиғсин. Илоҳим, йўқлаб туришсин.
Унутилган эшикдан-да хуник эшик бўлмайди, бўш бешикдан-да хуник бешик бўлмайди. Менинг тўлиб турган бешигим, ёпилмаяпган эшигим сизларсиз! Мен сизларга лойиқ эмасдирман, балки лойиқдирман, билмайман. Мен зўр шоир эмасдирман, шоирдирман, буни хам билмайман. Лекин сизлар билан қўшиқлар орқали бўлса хам дардлашиб турганимдан, сизларни борлигингларни билиб, маъсулиятни хис қилиб турганимдан, сизлар учун йиғлаб-йиғлаб шеър ёзяпганимдан хурсандман. (кўзига ёш олади) Бахтимга доим соғ бўлинглар. Шогирдлар, “Шу инсон мени устозим” деганлар хам кўп, уларнинг хаммасига айтмоқчиман: Жонли шеър ёзинглар, “тирик” шеър ёзинглар. Боланглардака югуриб, отанглардака бошингизни силасин.
(Sayyodга қараб) Хозир бизни эшитяпганлар орасида сизнинг мухлисларингиз жуда кўп, мен хаммани олдида сизга рахмат айтмоқчиман, мени йўқлаганингиз, чорлаганингиз учун ва жуда кўп жойларда менинг шаънимга илиқ сўзлар айтганингиз учун, хаммасини ўқиб, билиб юргандим. Демакки, яхши сўз хаммамиздан яхши совға бўлсин. Бирор сўздан бирор хато қилган бўлсам узур, унутмангларки мен хам оддий одам, мен хам оддий ижодкорман (йиғлайди) Рахмат хаммангизга.
Форумда бахс ва тортишув бўлиши оддий хол, лекин бу форум бир оиладек бўлиш ниятида очилганини унутмайлик!
|
| |
| |
